Abell 1775: een complexe botsing van clusters van sterrenstelsels

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Andrea Botteon (Universiteit van Leiden) heeft met de Chandra röntgen-ruimtetelescoop van de NASA onderzoek gedaan naar Abell 1775, een tweetal clusters van sterrenstelsels die met elkaar aan het botsen zijn, gelegen op 960 miljoen lichtjaar afstand van ons in het sterrenbeeld Ossenhoeder (Boötes). We kunnen gerust stellen dat die botsing van Abell 1775, waarbij een kleiner cluster van sterrenstelsels zich in een groter cluster boorde, complex is en geleid heeft tot een ingewikkelde toestand van hete straalstromen, koude fronten, radiofilamenten en heet gas tussen de sterrenstelsels. Als zo’n kleinere cluster botst met een grotere soortgenoot, dan wordt die kleinere meestal ontdaan van al zijn gas, dat dan als een lange staart achter de cluster aan vliegt, afgeremd door het gas van het grotere cluster. Maar als de kleinere cluster de kern van het grotere cluster gepasseerd is merkt z’n staart dat er minder weerstand is en als een soort van katapult schiet de staart dan voorbij de kleinere cluster. Hieronder zie je een foto in meerdere golflengten van Abel 1775, hieronder een gelabelde versie met de verschillende onderdelen van de complexe situatie aldaar – de staart als gevolg van de katapult zie je linksonder vanuit de kleine cluster in blauw.

In Abell 1775 zijn ook een duidelijke jet of straalstroom van heet gas te zien, veroorzaakt door een superzwaar zwart gat in het centrum van één van de centrale elliptische sterrenstelsels van de cluster. De straalstroom, die ook in radiolicht zichtbaar is, is zo’n 2,9 miljoen lichjaar lang, twee keer zo lang als men eerst dacht. Naast de ‘katapult’-theorie (Engels: slingshot theory) van de staart van het kleinere cluster is er nog een andere theorie voor de gekromde staart, welke de ‘klotsende’ theorie (Engels: sloshing theory) wordt genoemd ^[1]En die theorie gaat als volgt: als een kleine cluster een grotere nadert, zal het dichte hete gas van de grotere cluster er door de zwaartekracht toe aangetrokken worden. Nadat het kleinere cluster … Lees verder.

Over beide theorieën zijn twee vakartikelen verschenen, hier van de katapult-theorie en hier van de klotsende-theorie. Bron: Chandra.