19 maart 2024

Hubble vindt bewijs voor de aanwezigheid van waterdamp in atmosfeer Ganymedes

Opname van Ganymedes gemaakt door Hubble in 1996. Credit: ESA/Hubble, NASA, J. Spencer

Door onderzoek van gegevens verzameld met de Hubble ruimtetelescoop hebben sterrenkundigen ontdekt dat er in de atmosfeer van Ganymedes – de grootste maan in het zonnestelsel – waterdamp zit. Die waterdamp zit in de ijle atmosfeer van Ganymedes (die om Jupiter draait) door de sublimatie van ijs op het oppervlak van de maan. Het vermoeden bestaat dat Ganymedes veel water heeft, héél veel water zelfs, mogelijk meer nog dan de aarde bevat. Maar het is er door de grote afstand tot de zon zo koud dat alle water bevroren in de korst zit. Alleen heel diep onder die ijskorst, op zo’n 160 km diepte, zit een vloeibare oceaan. In 1998 nam Hubble’s Space Telescope Imaging Spectrograph (STIS) poollicht op Ganymedes waar in ultraviolet licht en de diverse opnames daarvan bevatten zowel verschillen als overeenkomsten (zie de afbeelding hieronder).

Waarnemingen gedaan in 1998 met Hubble’s STIS instrument in UV aan Ganymedes. Credit: NASA/ESA/L.Roth

Die verschillen werden toen toegeschreven aan atomair zuurstof O, de overeenkomsten aan moleculair zuurstof O2. Maar twintig jaar later, in 2018, werd nog eens gekeken naar opnames van datzelfde poollicht, maar dit keer gemaakt met Hubble’s Cosmic Origins Spectrograph (COS) instrument. De uitkomst daarvan was dat er helemaal geen atomaire zuurstof in de atmosfeer van Ganymedes zit. Er moest dus een andere oorzaak zijn om de verschillen in de foto’s van het poolicht te verklaren. Dat blijkt volgens de sterrenkundigen, die onder leiding stonden van Lorenz Roth (KTH Royal Institute of Technology in Stockholm, Zweden) waterdamp te zijn, H2O dus.

Artistieke impressie van waterdamp in de atmosfeer van Ganymedes. Credit:
ESA/Hubble, J. daSilva

Het lijkt erop dat het O2 in de atmosfeer ontstaat als geladen deeltjes het ijsoppervlak eroderen. En de waterdamp ontstaat simpelweg door sublimatie, als het op bepaalde tijden zo warm wordt dat het ijs plaatselijk genoeg opwarmt om waterdamp te laten ontsnappen.

Hier het vakartikel over het onderzoek aan Ganymedes, vandaag verschenen in Nature. Bron: NASA.

Share

Speak Your Mind

*