Site pictogram Astroblogs

Nabij stervormingsgebied geeft ons aanwijzingen over ontstaan zonnestelsel

Credit: Forbes et al., Nature Astronomy 2021

Sterrenkundigen hebben in meerdere golflengten een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Slangendrager (Ophiuchus) onderzocht en dat heeft aanwijzingen opgeleverd over het ontstaan van ons eigen zonnestelsel. Bij het onderzoek richtten John Forbes (Flatiron Institute’s Center for Computational Astrophysics) en z’n team zich vooral op kortlevende radioactieve elementen, zoals aluminium-26. Al sinds de jaren zeventig is bekend dat in het vroege zonnestelsel dergelijke elementen voorkwamen, door onderzoek aan zogeheten inclusies in meteorieten, waarin die radionucliden zich bevinden. De wolk van gas en stof waaruit het zonnestelsel ontstond zou met die radionucliden verontreinigd zijn door de explosie van een nabije supernova of door de sterke sterrenwind van zware Wolf-Rayet sterren. Bij het recente onderzoek konden de sterrenkundigen zien dat er interactie was tussen de gaswolken in Slangendrager en een nabijgelegen cluster van sterren, de zogeheten ‘Upper Scorpius Association‘, met jonge, hete OB-sterren. Het blijkt dat de meest waarschijnlijke bron van kortlevende radionucliden in de gaswolk supernovae zijn in die stercluster. Door in meerdere golflengten te kijken was men in staat om de reis van de radionucliden van de stercluster naar de gaswolk compleet in beeld te brengen.

Infraroodfoto van het stervormingsgebied L1688 in de Ophiuchus-wolk. Credit: João Alves/ESO VISIONS

Ook ons eigen zonnestelsel zou zo vermoedelijk ontstaan zijn: uit een combinatie van een gigantisch grote moleculaire wolk van gas en stof met een nabije cluster van sterren. Supernovae in die cluster zouden de wolk vervolgens hebben verontreinigd met radionucliden zoals Al-26 en vervolgens zou het zonnestelsel met de zon en planeten zijn ontstaan. De radionucliden zenden gammastraling uit en dat heeft men met telescopen vast kunnen leggen – de roodgekleurde gebieden in de foto’s bovenaan. Dankzij uitgebreide statistische analyse van de stercluster en de stervormingsregio in Slangendrager waren Forbes en z’n mensen precies in staat om te berekenen wat de bron was van de radionucliden in de wolk: 59% kans dat het afkomstig is van supernovae en 68% kans dat het van meerdere bronnen komt, niet van slechts één supernova. De hoeveelheid Al-26 in een stervormingsregio is van belang om te weten hoe ‘droog’ de later te vormen planeten zijn, want bij het verval van dit element komt warmte vrij en hoe meer warmte, des te droger zullen de planeten in wording zijn. In Nature verscheen een vakartikel over het onderzoek aan het stervormingsgebied in Slangendrager. Bron: Phys.org.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten