Impressie van een wite dwerg met daaromheen allerlei rotsachtige objecten. Credit: NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva
Nieuw zogeheten ‘astrogeologisch onderzoek’ wijst uit dat de meeste rotsachtige exoplaneten, die niet ver verwijderd van de aarde zijn, heel anders zijn dan wat wij kennen in het zonnestelsel. Sterrenkundigen van NOIRLab hebben samengewerkt met geologen van California State University, Fresno (VS) en die hebben met elkaar gekeken naar de samenstelling van rotsachtige planeten bij sterren niet ver van ons vandaan. Daarbij keken ze naar zogeheten “vervuilde” witte dwergen, dat zijn dwergsterren die vervuild zijn geraakt met materiaal van planeten, planetoïden en andere rotsachtige objecten, die ze gedurende hun leven hebben verorberd. Witte dwergen waren eerst op de zon lijkende sterren, maar na een relatief korte fase waarin ze opgeblazen waren als rode reuzenster hebben ze rotschtige planeten in hun omgeving verzwolgen en is het materiaal daarvan in de ster terecht gekomen. Door de atmosferen van 23 , allemaal gelegen binnen een straal van 650 lichtjaar van de aarde, vervuilde witte dwergen te bestuderen konden Siyi Xu en Keith Putirka zien wat de chemische samenstelling van de witte dwergen is en welke materialen van de verorberde rotsachtige objecten in de witte dwerg zijn terecht gekomen. Uit de waarnemingen, die gedaan werden met de Hubble ruimtetelescoop en de W.M. Keck telescoop op Hawaï blijkt dat de witte dwergen een grotere variatie aan mineralen en rotssoorten kennen dan we hier in het zonnestelsel kennen. Sommige samenstellingen zijn zelfs niet eens bekend, zodat de twee onderzoekers er eigen namen aan hebben gegeven, zoals quartz pyroxenites en periclase dunites. De planeten die ooit om de voorgangers van de witte dwergen draaiden hadden dus een exotische samenstelling, die verschillende van de rotsachtige planeten die om de zon draaien.
De grote hoeveelheden magnesium in lagere hoeveelheden silicium in de aangetroffen mineralen wijzen er op dat dit materiaal afkomstig was uit de mantel van de rotsachtige planeten en niet uit hun korst. Hier het vakartikel over het onderzoek aan de vervuilde witte dwergen, verschenen in Nature. Bron: NOIRLab.
POTVERDORIE.
Dacht ik alle rotsachtige ruimteobjecten over één kam te kunnen scheren.
Komt daar weer helemaal niets meer van in.
Nu mogen jullie begrijpen dat mij intro maar een grapje was.
Want het aanwezig zijn van rotsachtig materiaal is een duidelijk ontzettend onder-beschreven wonder.
Want elke steen die je ( waar dan ook ) op onze Aarde opraapt, dat deze zijn fundamentele ontstaan te danken heeft aan waterstof is voor vele veel te ver terug.
Want alles zat toch gewoon al in die gas en stofnevel waar onze Zon uit is ontstaan? Maar….
Als je, je eens realiseert dat zelfs basalt (een veelvuldig voorkomend gesteente op onze Aarde ) een wonder der natuur is, dan kom je er achter dat er meer onder hemel en aarde gebeurt.
Soms vergelijk ik het ontstaan van gesteente wel eens met muziek, muziek van “waar uit een feitelijk compacte notenbak” je ontelbare melodietjes en akkoorden kunt samenstellen.
En zo, zo “basteld” ( een dialect woord voor samenstellen ) Ruimte – Tijd ook uit één simpel element de bijzonderste, wonderbaarlijkste mineralen wat uiteindelijk weer rotsachtige Exoplaneten worden.
Ik hoop snel eens op een beurs kleine stukjes van bijvoorbeeld dat periclase dunites te kunnen bekijken.
Het is mogelijk nog bijzonderder dan een Mars of Maan Meteoriet neem ik nu aan.
Ja, alle petrologen kunnen hun kam weer in de kast hangen want niets is meer van zelfspreken als ze de oppervlakte van een Exoplaneet gaan bekijken.
Erosie op Mars vergelijkt men snel met dat wat er op onze Aarde gebeurd via wind en water.
Maar weet men ook al hoe bijvoorbeeld dat periclase dunites erodeert ?
Ik ga er even vanuit van niet.
Is het niet mooi dat vele wetenschappen uiteindelijk mogen samenwerken tot het beste eindresultaat.
Zeker als het alleen maar om kijken of meten gaat.
Als we ooit eens met onze hand in het periclase dunites zand mogen graven weten we alles het beste.