Moleculaire gas in de Virgocluster, waargenomen met ALMA in het kader van VERTICO. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/S. Dagnello (NRAO)/Böhringer et al. (ROSAT All-Sky Survey)
Het klinkt als een kosmische whodunit: wat is het precies dat sterrenstelsels berooft van hun kostbare koude gasvoorraad, hun brandstof voor stervorming dat hen in leven houdt? Onderzoek met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili bevestigt nu wat eerder onderzoek al heeft laten zien, namelijk dat de dader van de ‘galaxy quenching’ (het verliezen van die koude gasvoorraden) het ijle, miljoenen graden hete gas is dat zich bevindt in de ruimte tussen de sterrenstelsels.
NGC 4567 en NGC 4568, twee van de waargenomen stelsels in de Virgocluster. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/S. Dagnello (NRAO)
In het kader van de zogeheten Virgo Environment Traced in Carbon Monoxide Survey (VERTICO) onderzoek keken Christine Wilson (McMaster University) en haar collega’s naar 51 sterrenstelsels in de relatief nabijgelegen Virgocluster. Tussen de sterrenstelsels bevindt zich een zeer heet plasma, gas waar de stelsels als een razende roeland doorheen razen. Wat er dan gebeurt is wat sterrenkundigen ‘gas stripping’ noemen, de stelsels ondervinden dan zoveel ‘tegenwind’ dat ze grote hoeveelheden koud moleculair gas verliezen. En dat zorgt er dan voor dat de stervorming in de stelsels sterk terugloopt – de genoemde quenching – en dan kunnen ze veranderen in ‘dode sterrenstelsels’. Hier het vakartikel over het onderzoek met VERTICO aan de Virgocluster, te verschijnen in The Astrophysical Journal Supplement Series. Bron: NRAO.
Maar de sterrenstelsels zijn ook niet helemaal eerlijk aan hun gasvoorraad gekomen…. dat hebben ze weer gestolen uit de stellaire ruimte….. wie is nu de dief?
Ja goede vraag. Daar moet de rechter dan maar over oordelen.