‘Hello Goodbye’ kometen 67P/Churyumov-Gerasimenko en C2021 A1 Leonard

Aan naam en faam ontbreekt het komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko bepaald niet. De ’67P’ gaat de astronomie annalen in als de eerste komeet waarop ooit een landing uitgevoerd is. Dit was de Rosetta/Philae-missie. Over enkele dagen zal de komeet zijn dichtste punt tot de aarde bereiken, om vervolgens pas in 2214, weer zo dichtbij de aarde te komen. Hoewel de komeet 67P geleidelijk helderder zal worden, zal het niet helder genoeg zijn om met het blote oog waar te nemen tijdens zijn passage langs de aarde. Echter, op zijn helderst (Magn. 9-10) zal het object wel binnen het bereik van visuele waarnemingen met amateurtelescopen komen.  Komeet Leonard of C2021 A1 zal in de eerste helft van december mogelijk wel met het blote oog waarneembaar zijn.

Maar eerst naar 67P. Op 11 en 12 november a.s. bevinden zich 67P en een afnemende maan op vrijwel dezelfde – virtuele – locatie in Tweelingen (Gemini), dan zal 67P lastig te zien zijn. Maar zo tegen 8 november zal de komeet Pollux passeren, de helderste van het Gemini-duo. Op 12 november a.s. om 01:50 NL’se tijd (00:50 UTC) zal de komeet zijn dichtste nadering tot de aarde bereiken, de afstand zal dan zo’n 61 miljoen km bedragen. Dit punt is de dichtste nadering van 67P voor de komende 193 jaar, tot 2214. Komeet 67P/CG is een van de best bestudeerde kometen. ESA’s Rosetta ontmoette 67P in augustus 2014, landde datzelfde jaar nog op de komeet met de Philae-lander en reisde zo een twee jaar met de komeet mee. De 67P werd in 1969 ontdekt door de astronomen Klim Churyumov en Svetlana Gerasimenko. De 67P/CG is een komeet met een korte baan rond de zon, het object doet er slechts 6,43 jaar over om eenmaal om de zon te draaien, waardoor het een aantrekkelijke doel is voor ruimtesondes. De kern is naar schatting 4,2 km breed. Net als veel van de kleine, ijzige kometen in ons zonnestelsel, heeft 67P twee verschillende ‘lobben’. Astronomen denken dat dubbellobbige kometen zoals deze zijn gevormd tijdens trage botsingen van ijzig puin in de vroege stadia van de vorming van ons zonnestelsel, zo’n 4,5 miljard jaar geleden. Veel van wat astronomen aannamen over dit type kometen – gassen die ontsnappen uit de kleine kern zodra de kometen dichter bij de zon komen – zag men terug bij 67P/CG in de beelden van Rosetta.

Observatie en komeet ‘Leonard’
Hoewel de komeet 67P geleidelijk helderder zal worden, zal hij helaas niet helder genoeg worden om met het blote oog waar te nemen tijdens zijn passage binnenkort langs de aarde. Maar op zijn helderst zal het object magnitude 9 tot 10 zijn, ruim binnen het bereik van visuele waarnemingen met amateurtelescopen. Op de website in-the-Sky.org vind je alle detail informatie voor observatie van 67P/CG tot februari 2022. Zie ook bronartikel EarthSky met alle verdere informatie over observatie van 67P.

Is er binnenkort nog wel een komeet met het blote oog te zien? Er is dan een andere kandidaat, komeet C/2021 A1 of ‘Leonard’. De dichtste nadering van komeet Leonard tot de aarde zal plaatsvinden op 12 december 2021 (rond 13:54 UTC of 14:54 NL’se tijd). Het zal de aarde passeren op een afstand van ruim 34 miljoen km. Zijn baan suggereert ook dat de komeet dan relatief dicht, op ong. 4,2 miljoen km langs Venus passeert op 19 december a.s. Geschat wordt dat de komeet een visuele magnitude tussen 5 en 2,6 zal bereiken. De komeet draait in 80.000 jaar een baan om de zon en is ultrasnel, hij reist met een duizelingwekkende snelheid van 254.000 km/h t.o.v. de aarde. Aanvankelijk zal Leonard zichtbaar zijn vanaf het noordelijk halfrond en zal zichtbaar worden vanaf het zuidelijk halfrond in december 2021 en januari 2022. Dit is mogelijk de helderste komeet van dit jaar en zal waarnemers met camera’s met lange sluitertijd, verrekijkers en zelfs de kleinste telescopen een mooi spektakel bieden. Meer details over komeet Leonard hier of hier. Bronnen: EarthSky, Stellarium, NASA/ESA.