Supermaan versus Micromaan 2021

Supermaan, Superbloedmaan, super red viral death killermoon, micro bloed in je urine maan en nog veel meer van dit soort, rijkelijk van lichaamssappen en dood en verderf doordrenkte, foute astro-ophits kreten lijken ons de laatste jaren zo her en der via de sensatie-media tot ons te moeten komen aangaande een astronomisch verschijnsel welke eigenlijk totaal NIET zo bijzonder c.q. niet zo spectaculair is.

Maar ja, zeg nou zelf….”apogeum-maan” en “perigeum-maan zijn niet echt het sexy soort kreten waarmee je “typisch Nederland” mee aan de kwelbuis geplakt krijgt?!  In het bijzonder als die “perigeum-maan” (supermaan) tijdens een maansverduistering van het type “Danjon kleurschaal nummer 0″…..(een hele diepdonkerbloedroodgekleurde maansverduistering)….plaatsvindt. Dan lijkt iedereen opeens van alles en nog wat aan “wowsie wowsie” te voelen en “wowsie wowsie” te zien……

….” Ja…Je kunt echt goed zien dat die (eng bloedrode) maan nu wel heel erg dichtbij staat, heh!?!”….. is een zinsnede die dan nog wel eens te horen is….enne…..natuurlijk staat de maan tijdens standje “perigeum-maan/super maan” dichterbij Moeder Aard dan gemiddeld en natuurlijk vind er een roodachtige kleurverandering plaats tijdens een maansverduistering….. dit is echter niets bijzonders maar gewoon dagelijkse kost voor “Moeder Natuur”!

Slechts weinig hemellichamen draaien hun hemelse rondjes in 100% perfecte cirkelbanen en zo ook niet onze maan.  De baan van onze Maan rondom moeder aarde is er dus ook eentje van het gebruikelijke onronde elliptische model, welke haar dus zo nu en dan wat dichter bij de Aarde brengt (perigeum=supermaan) en zo nu en dan ook weer een stukkie verder weg van de aarde en dat noemen we dan  apogeum-maan danwel micromaan.

De kreten supermaan en micromaan  worden alleen maar gebezigd als dat perigeum en apogeum plaatsvinden precies als het volle maan is…..MAAR….en hier komt de ongemakkelijke aap uit de mouw…..ze zijn oorspronkelijk ontsproten aan het brein van een ASTROLOOG en het zijn dus in principe zelfs niet eens echte astronomische begrippen!

En nou we het toch over al die wilde niet sterrenkundige kreten hebben, dit gaat ook op voor de omschrijving “bloedmaan” want het is zeker waar dat een totaal verduisterde maan nooit echt totaal verduisterd raakt zoals bij een totaal verduisterde zon maar altijd een beetje roodachtig gekleurd zichtbaar blijft, maar dit heeft echt absoluut geen moer van doen met enge sensatie wowsie wowsie bloederige toestanden en zo, hoor!!

Dit komt omdat, ook al gaat de maan dwars door aardschaduw heen, dan nog ontvangt zij een heel klein beetje, door de aardatmosfeer als een lens gerefrakteerd, rood licht. Rood licht wordt het sterkst omgebogen door de aardatmosfeer. De helderheid van dit rode licht hangt af van toestand van vervuiling van de aardatmosfeer.

Zit deze vol met stof van bijvoorbeeld een vulkaanuitbarsting dan zal de verduisterde maan een diep (bloed)rode kleur vertonen…..is de aardatmosfeer waar het (zon)licht doorheen richting maan wordt afgebogen zo goed als stofvrij dan zal de verduisterde maan zich aan ons tonen in een helder oranje “thee in een glas”achtig kleurtje.

Deze kleurschakeringen van een maansverduistering worden in de wereld der echte sterrenkunde aangegeven met de zogenaamde schaal van Danjon met een getal van 0 (diepdonkerrood) tot en met 4 (helder licht oranje). De schaal van Danjon is  bedacht door André-Louis Danjon, een franse astronoom die leefde van 1890 tot 1967.

En tot zover het kleurgebeuren en nu gauw weer verder met het feest der wisselende Maansafmetingen.

De gemiddelde afstand Aarde-Maan is iets van 380 000 km. Tijdens het perigeum (supermaan) bedraagt de afstand iets van 360 000 km en tijdens het apogeum (micromaan) is dat iets van 410 000 km….ofwel het verschil tussen deze uitersten is dus ongeveer 50 000 km.

Voor de nietige mens is een afstand van 50 000 km natuurlijk best wel een….eh…”kolere-eind” maar in de wereld der sterrenkunde is dit eigenlijk helemaal niets c.q. heel erg weinig. De grote hamvraag is nu of dit afstandsverschil zich vertaald in een eventuele directe zichtbaarheid van de uiteraard bijbehorende wisselende visuele omvang van de Maan…ofwel…..kan je uberhaupt met het blote oog  zien dat de maan in het perigeum (supermaan) groter is dan tijdens het apogeum (micromaan) ???

Het enige antwoord hierop is een volmondig en wetenschappelijk knalhard aantoonbaar “Nee”…”No”….”Non”….”Nein”….”Njet”……”ghobe”!!! En dat laatste “nee” is voor de liefhebbers nee in Klingon!!!

Tijdens het perigeum heeft het maanschijfje een diameter van 33,5 boogminuten welke vervolgens in het apogeum afneemt naar 29,4 boogminuten…..een met het blote oog onwaarneembaar verschil van slechts ongeveer 14%.

De grote verwarring zit hem, zo denk ik dan,  in een heel ander vreemd visueel “Maaneffect” wat je krijgt als de maan zich vlak boven de horizon bevindt.

Dan LIJKT de Maan (in welke fase dan ook) namelijk inderdaad opeens heel erg veel groter te zijn.  Maar dit is een slechts een tijdelijke vuige illusie die onze hersenen met met ons uithalen, welke alleen maar plaatsvindt wanneer er zich aardse objecten te samen met maan in ons beeldveld bevinden. Richt tijdens zo’n situatie een telescoop uitgerust met een micrometer op de ozo veel groter LIJKENDE maan en je krijgt echt precies dezelfde diameter als wanneer je die een paar uur later, met de maan pal boven je sterrenzotte kop,  zou meten. Dit heeft dus helemaal NIETS te maken met het “supermaan-gebeuren”!!!

Maar gelukkig is het niet allemaal supermaan-kommer en kwel…..want ook al valt er visueel zonder en met telescoop niet veel te halen op dit vlak, fotografisch zijn die verschillende maansdiameters wel makkelijk zichtbaar te maken….en dat is precies wat ik dit afgelopen jaar heb gedaan.

Om dit “verschil-verschijnsel” goed te kunnen vastleggen heb je slechts een kleine telescoop/grote telelens en een lange adem nodig. Op het internet zijn er genoeg, al dan niet hardcore, astro-sites waar je de data van super en micromaan kunt vinden. Op 27 April (2021) was het dus en super (volle)maan en niet geheel onbelangrijk, ook nog eens helder.

Het optische speeltje welke ik voor dit klusje heb gebruikt was mijn kleine maar ozo fijne 500mm F8 Maksutov telelensje. Hup…op statief,  buiten heerlijk ongestoord op straat “mijn astrofoto-ding gedaan”, want het was toen volgens mij zelfs nog tijdens die “gezellige” avondklok!! Plaatje schieten…plaatje bewaren…en vervolgens na een kort en bondig internet consult in mijn agenda genoteerd wanneer ik deze manoeuvre weer moest herhalen voor het gewenste resultaat. Op internet kwam ik twee geschikte micromaan-data tegen en wel op/rond 17 november en op/rond 19 december.

Die 17 november micro/apogeum-maan bleek trouwens ook nog een bijzondere te zijn omdat deze

samenviel met een……maansverduistering….en in “sensatie-lingo” wordt dat dan weer heel rap een wowsie wowsie  “microbloedmaan” genoemd….mag ik effe heel erg overgeve!!! Overigens was deze maansverduistering in ons woelige polder-kikkerlandje dan weer NIET totaal maar slechts een magere gedeeltelijke verduistering die ook nog eens, stiklaag op de horizon, plaatsvond in de bijschaduw…..Voor het echte “microbloedmaan-gebeuren” moest je in dit geval in de USA wezen!!

Afijn…..op die bewuste toevallig heldere 17 november avond met PRECIES DEZELFDE (!!) optische set up “naar buiten gerend” en er kortstondig lustig op los geklikt!!

Tja…..en dan de grote vraag der vragen…..is na het digitaal vergelijken van deze twee opnames de beroemde (weet je nog oudje!?!) A-teamfrase “I love it when a plan comes together” gerechtvaardigd?? Enne…..die vraag bleek na een vlug kunstje Photoshop met een volmondig “Ja”…”yes”…Jawohl”….”Oui”…..”Da”….”Hislah”….. (“Ja” in het Klingon!!) te kunnen worden beantwoord! Zie nevenstaand plaatje waarbij beide maanopnames over elkaar zijn photoshopped. En dus…….project supermaan geslaagd, happy….en nu…op naar het volgende hemelse klusje. U zijt allen, in deze helaas wederom donkere dagen, van harte gegroet!!