Maanrover Yutu-2 rijdt stapje voor stapje richting het onbekende kubusvormig object

De Chinese maanrover Yutu-2 heeft recent een eigenaardig kubusvormig object gefotografeerd in de Von Kármán-krater in het Zuidpool-Aitken-bekken op de maan. Het rover-team van het CLEP (Chinese Lunar Exploration Program) stuurt de rover, die sinds 4 januari 2019 op de maan rondrijdt, nu in de richting van het object dat zich op 80 meter afstand van de rover bevindt, voor nader onderzoek. Phil Stooke, emeritus hoogleraar van het geografisch instituut van de Universiteit van Western Ontario die Yutu-2’s activiteiten op de voet volgt, sprak in een interview met Space.com over de complexe taak van Yutu-2 voor het te volgen traject, en over zijn rijstijl i.v.m. de andere maan- en Marsrovers.

Yutu 2 spot kubusvormig object in de Von Kármán-krater. Credits; CNSA/Our Space

Yutu-2 zal naar verwachting rond de 2 à 3 maan-dagen ploeteren door het regoliet, om dichtbij het object te kunnen komen. Tachtig meter klinkt niet bepaald als een enorm lange afstand maar door het ruige, kraterrijke terrein aan de andere kant van de maan zal de grootste inspanning geleverd moeten worden om met Yutu dit traject heelhuids te overbruggen. De topsnelheid van Yutu-2 bedraagt 200 meter per uur, maar de totale afstand die de rover afgelegd heeft in de afgelopen drie jaar bedraagt zo’n kleine 900 meter. Een belangrijke reden voor de trage voortgang is dat Yutu-2 het grootste deel van de tijd niet actief is. Het op zonne-energie aangedreven ruimtevaartuig kan niet werken tijdens de maan-nacht die zo’n 14 aardse dagen duurt. Ook werkt de Yutu niet de 24 uur na zonsondergang en de 24 uur vóór zonsondergang, en ook is Yutu inactief tijdens het ‘middaguur’, daar de temperatuur dan kan oplopen tot zo’n 130 graden Celsius. De Yutu-2 landde op 3 januari 2019 op de maan. De lander en Yutu-2 doen naast verkenning van het maanoppervlak, tevens onderzoek naar de chemische samenstelling van de maanbodem, studie naar kosmische straling en observatie van de zonnecorona. 

Chang’e-4 lander en rover credits; AFP / CLEP / CNSA

Phil Stooke meent dat de complexiteit van het uitvoeren van routes en het behalen van wetenschappelijke doelen minder tijd overlaat voor het daadwerkelijk rijden. Terwijl bijvoorbeeld de Sovjet Lunokhod-maanrovers veel grotere afstanden aflegden – Lunokhod 2 reed in 1973 zo’n 37 km over het maanoppervlak – deden ze dat onder zeer verschillende omstandigheden en met verschillende wetenschappelijke doelen. Hun langste aaneengesloten rit was 3000 meter. De Apollo maanrovers reisden ook relatief snel over het oppervlak, resp. de Apollo 15 en de Apollo 16 reden in drie uur tijd een kleine 28 km. De Apollo 17 maanrover legde in 4 uur en 26 minuten in totaal 35,9 km af.  Bij de ritten werden vooral stenen verzameld om mee naar de aarde te nemen. Maar China is veel voorzichtiger geweest, aldus Stooke, en heeft een rijstijl aangenomen voor Yutu zoals die op Mars wordt gebruikt. Zie bijvoorbeeld t.v. de MER-Spirit die in zes jaar zo’n 7 km aflegde.

Maanrover Apollo 15 Credits; NASA

Stooke: “Na een rit maakt de Yutu-2-rover foto’s voor een volledig stereoscopisch panorama, en het team op de grond maakt een topografische kaart met obstakels en hellingen rondom de rover”, en vervolgt; “De kaart wordt geanalyseerd en het team kiest vervolgens een pad voor de volgende rit. Dit beperkt de lengte van de ritten tot maximaal rond de 10 meter.” Yutu 2 moet talloze kraters vermijden die het voertuig zou doen vastlopen. De rover vervoert ook wetenschappelijke nuttige ladingen, waaronder panoramische camera’s, een near–infraroodbeeldspectrometer en gronddoordringende radar, en stopt regelmatig om gegevens te verzamelen met deze uitrusting. Een relaissatelliet,  nodig voor communicatie, is een andere potentiële beperkende factor bij de snelheid van Yutu-2.

In dit blog op Weizin.qq valt te lezen hoe het door Yutu-2 gespotte, kubusvormig object uit de grillige skyline oprijst, gelijk een ‘mysterieuze hut’, met een forse inslagkrater ernaast. Gespeculeerd wordt dat het mogelijk om een ruimtevaartuig gaat van voorgangers. Een mogelijke verklaring voor de vorm zou kunnen zijn dat het om een flink rotsblok gaat dat vrijgekomen is na een inslag. Stooke heeft de reizen van Yutu-2 in kaart gebracht, maar, zo stelt hij, blijft het lastig om te zeggen waar het object zich precies bevindt; “Het is lastig vaststellen of enig kenmerk in deze afbeeldingen de ‘hut’ is, waardoor ik denk dat het klein is, slechts ongeveer 1 meter  breed, en er alleen maar speciaal uitziet omdat het zich direct aan de horizon bevindt.” Yutu 2 zou op 10 december zijn 37e maan-dag afmaken. Een update uit China zal onthullen hoeveel dichter Yutu-2 bij het object is gekomen sinds het beeld werd vastgelegd.

De door zonne-energie aangedreven Yutu-2 en Chang’e 4-lander landden aan deandere kant van de maan op 3 januari 2019, en de rover rijdt sindsdien door de 186 kilometer brede Von Kármán-krater in het Zuidpool-Aitken-bekken. Chang’e 4, is China’s vierde maanmissie en de tweede die uitgerust is met een maanrover. De Chang’e 1- en 2-missies waren orbiters, waarna Chang’e 3 op de maan landde met de eerste Yutu-rover. China heeft ook de Chang’e 5 T1 testmissie rond de maan gelanceerd en de Chang’e 5 moon sample return missie, zie ook hier. Laatstgenoemde werd op 23 november 2020 gelanceerd en verzamelde monsters in het Oceanus Procellarum tot op een diepte van twee meter. Bronnen: Space.com, NASA, SCMP, Weixin.qq, AJ/Twitter

Gerelateerde Astroblogs:

Nieuw maanreferentiesysteem ontworpen om GPS op de maan mogelijk te maken Ruimtevaartgigant Lockheed Martin stort zich op Project JETSON om nucleair-electrische ruimtevaarttechnologieën een boost te geven Mysterie dubbele krater aan de achterkant van de maan is vrijwel zeker opgelost + Fijne Feestdagen!