CHEOPS heeft een exoplaneet ontdekt die de vorm van een rugbybal heeft

Artistieke impressie van de planeet WASP-103b bij z’n ster. Credit: ESA.

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met behulp van de Europese CHEOPS ruimtetelescoop een exoplaneet te ontdekken die de vorm heeft van een rugbybal. De planeet heet WASP-103b en hij draait om de ster WASP-103, die 200 graden heter en 1,7 keer zo groot als de zon is, gelegen in het sterrenbeeld Hercules. De planeet draait in minder dan een dag om de ster en het is door de zeer kleine afstand tussen die twee dat WASP-103b door getijdewerking wordt vervormd en er als een rugbybal uitziet. Het is voor het eerst dat men een exoplaneet heeft ontdekt met een vorm die niet sferisch is. Dat ze dat ontdekt hebben is al een prestatie, maar daar komt bij dat ze óók meer te weten zijn gekomen over de inwendige structuur van WASP-103b.

Infografiek over WASP-103b. Credit: ESA.

Met CHEOPS was men in staat om de transities van WASP-103b voor z’n ster langs heel nauwkeurig te meten, hetgeen leidde tot zeer minutieuze lichtcurves van de ster, waarin de transities als periodieke dips zichtbaar waren. Bestudering van de lichtcurve leverde niet alleen op dat WASP-103b de vorm van een rugbybal blijkt te hebben, maar het leverde de sterrenkundigen ook het zogeheten Love getal van de planeet op. Dat getal is genoemd naar de Britse wiskundige Augustus Edward Hough Love, die het in 1909 introduceerde. Eigenlijk is het niet één getal, maar zijn het drie dimensieloze parameters, die de stijfheid van een planetair lichaam meten en de gevoeligheid van zijn vorm om te veranderen als reactie op de getijdewerking. In die tijd was er uiteraard nog geen sprake van mogelijke exoplaneten, maar Love gebruikte ‘m om de stijfheid van de aarde aan te duiden, een volledig solide aarde zou een love getal h van 0 hebben en een volledig vloeibare aarde een h van 1. Bij WASP-103b blijkt het Love getal 1,59 te zijn, hetgeen vergelijkbaar is met die van Jupiter. Dat wijst er op dat de inwendige structuur van de planeet vergelijkbaar is met die van Jupiter. WASP-103b is twee keer zo groot als Jupiter en anderhalf keer zo zwaar, dus in die opzichten lijken ze ook op elkaar. Dat de planeet iets groter is dan z’n massa zou aangeven wijst er op dat hij een opgezwollen atmosfeer heeft, iets dan niet zo gek is gezien zijn korte afstand tot de ster.

Vakartikel
‘Cheops reveals the tidal deformation of WASP-103b’ by S.C.C. Barros et al. (2021) is published in Astronomy & Astrophysics.
DOI: https://www.aanda.org/10.1051/0004-6361/202142196

Bron: ESA.

Gerelateerde Astroblogs:

Exoplaneet ontdekt met een polaire baan om z’n ster Webb heeft voor het eerst methaan ontdekt bij een exoplaneet, bij WASP-80 b Zes planeten in één systeem ontdekt die een soort kosmische wals uitvoeren