Credit: Nature
Op 9 januari 1992, afgelopen zondag precies dertig jaar geleden, werd het artikel A planetary system around the millisecond pulsar PSR1257 + 12 van de sterrenkundigen Wolszczan en Frail in Nature gepubliceerd – hierboven een screenshot ervan. In dat artikel stelde het tweetal dat ze met de 305-m Arecibo radiotelescoop twee exoplaneten hadden ontdekt, planeten die later Poltergeist en Phobetor werden genoemd. En daarmee was deze publicatie uniek, want het betrof de allereerste exoplaneten die zijn ontdekt. Ehhh… nou hoor ik jullie denken ‘ja wacht eventjes, de allereerste exoplaneet die werd ontdekt was toch een heel andere, dat was toch 51 Pegasi b, die in 1995 werd ontdekt, dus drie jaar later? Ja klopt als een bus, 51 Pegasi b was de eerste exoplaneet… in een baan om een hoofdreeksster. Maar dat was niet het geval met Poltergeist en Phobetor, die draaien rondjes om een pulsar, een compacte neutronenster van pakweg 1,4 keer de massa van de zon gepropt in een bolletje van 20 km doorsnede, die 161 keer per seconde ronddraait.
Impressie van de pulsar en z’n drie planeten er om heen. De tekening is niet op schaal, want de pulsar is slechts 20 km in doorsnede en zou dan zo groot als een speldenprik moeten zijn. Credit: Pablo Carlos Budassi.
En dat maakt de twee exoplaneten dan ook een stuk minder interessant, tenminste gezien vanuit het oogpunt van leefbaarheid. Want van planeten die zich vlakbij een pulsar bevinden weet je tenminste zeker dat ze niet leefbaar zijn, in de extreme omgeving van een pulsar is geen enkele vorm van leven mogelijk. De twee planeten hebben niets voor niets die rare namen gekregen, Poltergeist slaat op klopgeesten die geluiden produceren, Phobetor komt in Ovidius’ Metamorfosen voor als een beest die in dromen opduikt. Poltergeist staat op 54 miljoen km van de pulsar vandaan, Phobetor op 69 miljoen km. Twee jaar na de ontdekking van de twee planeten werd nog een derde planeet bij PSR B1257+12 ontdekt, die net zo’n lugubere naam kreeg, Draugr, een zombie in de Noorse mythologie. De pulsar PSR B1257+12 zelf heeft ook een naam gekregen en wel Lich, ook al zo’n zombie, die magie gebruikt om andere zombies te beheersen. Het is niet voor niets dat de NASA ooit een poster maakte voor een reis naar PSR B1257+12 en dat ze spraken van zombiewerelden – zie de poster hieronder.
Credit: NASA/JPL-CalTech
Draugr staat slechts 28 miljoen km van de pulsar vandaan en met een massa van 0,02 keer die van de aarde (da’s iets minder dan twee keer de massa van onze maan) is het de kleinste exoplaneet die we kennen. Bron: Wikipedia + deze tweet.
