29 maart 2024

Extreem heldere supernova in röntgenlicht ontdekt, eentje uit de Koe-categorie

Het verschil tussen gewone supernovae en die van de Koe-klasse. Credit: Bill Saxton, NRAO/AUI/NSF

Sterrenkundigen hebben een supernova ontdekt die in röntgenlicht de meest heldere supernova is die ooit is waargenomen. De naam van de supernova is AT2020mrf en het is er eentje uit de ‘Koe-categorie’, die inmiddels vijf gevallen van extreem heldere supernova betreft. De naam van die categorie is ontleend aan het prototype ervan, supernova AT2018cow, bijgenaamd De Koe, een ongeëvenaarde explosie van een ster 200 miljoen lichtjaar van ons vandaan, pakweg 10 tot 100 keer zo helder als een ‘normale’ supernova – lees deze blog voor de details. AT2020mrf werd voor het eerst gespot met de Russisch-Duitse Spektrum-Roentgen-Gamma (SRG) telescoop in de ruimte. Vervolgens checkten Yuhan Yao (Caltech) en haar collegae of de supernova ook was gezien door de Zwicky Transient Facility (ZTF) van Caltech’s Palomar Observatorium en dat bleek inderdaad het geval te zijn. De SRG-gegevens lieten zien dat AT2020mrf in het röntgendeel van het spectrum twintig keer zoveel energie had uitgestoten als de originele Koe-supernova, AT2018cow. En genomen over een heel jaar na de explosie had AT2020mrf zelfs tweehonderd keer zoveel röntgenenergie uitgestoten.

Waarnemingen aan AT2020mrf gedaan met de Europese eROSITA röntgensatelliet. Januari 2020 was er niets te zien, juli 2020 was ‘ie daar opeens. Credit: Pavel Medvedev, SRG/eROSITA

Bij de supernovae van de Koe-klasse denken sterrenkundigen dat de ‘progenitor’, de ster die op een gegeven moment explodeert, voor z’n explosie al heel veel massa van z’n buitenlagen heeft uitgestoten. Als de ster dan explodeert stuiten de schokgolven daarvan op die eerder uitgestoten buitenlagen en dat levert dan extra veel straling op, van visueel licht tot röntgenstraling. De kern van de ster is dan ineengestort tot een neutronenster of een zwart gat. In dit geval zou het kunnen gaan om een zeer actief zwart gat of een zeer snel roterende neutronenster met een enorm sterk magnetisch veld, een magnetar. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan deze Koe-supernova, te verschijnen in the Astrophysical Journal. Bron: CalTech.

Share

Speak Your Mind

*