Site pictogram Astroblogs

Kosmische ‘spin’ ontdekt van een zich vormende witte dwerg vlakbij een jonge pulsar

Artistieke impressie van het 4FGL J1120.0-2204 systeem. Credit: NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva/Spaceengine

Sterrenkundigen hebben met de 4,1 meter SOAR telescoop in Chili een binair systeem ontdekt waarbij één ster, die bezig is om te transformeren tot een witte dwerg, op korte afstand draait om een milliseconde pulsar, een zeer snel roterende neutronenster. Dergelijke systemen van zeer snel om elkaar heen draaiende sterren noemt men spinnen, omdat de pulsars de neiging hebben hun compagnon langzaam op te peuzelen. Dit is wel een bijzondere spin, want niet eerder zag men er eentje met een in wording zijnde witte dwerg bij een zeer jonge pulsar. Het systeem heet 4FGL J1120.0-2204 en het staat 2600 lichtjaar van ons vandaan. Met NASA’s Fermi ruimtetelescoop was al gezien dat 4FGL J1120.0-2204 heel veel gamamstraling uitzendt, het is de op één na krachtigste gammabron aan de hemel, maar z’n identiteit was niet bekend… tot nu. Een team van Amerikaanse en Canadese sterrenkundigen onder leiding van Samuel Swihart (US Naval Research Laboratory in Washington, D.C.) heeft 4FGL J1120.0-2204 met de Goodman Spectrograaf verbonden aan de SOAR telescoop bestudeerd en in het verkregen spectrum van de proto-witte dwerg zag men dat deze continu verschuift naar het blauwe en rode gedeelte. Dat wijst op een Dopplerverschuiving en daaruit kon men afleiden dat de witte dwerg in 15 uur draait om de veel zwaardere pulsar.

YouTube video player

De witte dwerg in wording heeft met een massa van 17% van dat van de zon een zeer lage massa, de neutronenster heeft ergens tussen 1,4 en 2 keer de massa van de zon. Normale witte dwergen zijn ongeveer zo groot als de aarde, maar die van 4FGL J1120.0-2204 is vijf keer zo groot. Hij wordt wel gaandeweg steeds kleiner (niet alleen doordat de pulsar van ‘m snoept) en over pakweg twee miljard jaar zal hij gekrompen zijn tot normale proporties. Nu is zijn oppervlaktetemperatuur 8200 °C (van de zon bijna 6000 °C) en als het een echte witte dwerg is zal de temperatuur opgelopen zijn tot 100.000 °C. Het is door de constante toevoer van materie naar de pulsar dat deze gammastraling uitzendt. Hier het vakartikel over het onderzoek aan 4FGL J1120.0-2204, te verschijnen in The Astrophysical Journal. Bron: NOIRLab.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten