29 maart 2024

Mogelijk is voor het eerst een planeet ontdekt in de leefbare zone van een witte dwerg

Impressie van de witte dwerg WD1054–226 met daaromheen een ring van puinwolken én een planeet. Credit: Mark A. Garlick / markgarlick.com

Sterrenkundigen van het University College London (UCL) hebben bij WD1054–226, een witte dwerg in het Melkwegstelsel op 117 lichtjaar afstand van de aarde, een ring van planetair puin bezaaid met structuren ter grootte van een maan waargenomen. Die ring wijst er op dat er in de buurt een planeet moet zijn die deze ring in stand houdt, een planeet die zich in de leefbare zone van de witte dwerg moet bevinden, de zone waar de temperatuur warm genoeg is om water in vloeibare toestand te laten voorkomen. Met de ULTRACAM high-speed camera verbonden aan de ESO 3.5m New Technology Telescope (NTT) van het La Silla Observatorium in Chili (en bevestigd met waarnemingen door NASA’s TESS ruimtetelescoop) keken Jay Farihi en z’n team gedurende 18 nachten naar WD1054–226 en daarbij ontdekten ze dat er maar liefst 65 wolken vol met planetair puin om de dwergster draaien en dat ieder van die wolken om de 23 minuten gezien vanaf de aarde het licht van de ster bedekt. Alle wolken draaien in 25 uur om de ster. De orde en regelmaat waarmee dat gebeurt wijst er op dat er een planeet in de buurt moet zijn, die de ring in stand houdt, net zoals de zogeheten ‘herdermaantjes’ bij Saturnus en Neptunus delen van hun ringen in stand houden. Zonder een planeet in de buurt zouden de puinwolken door wrijving en botsingen al lang uit elkaar gevallen moeten zijn.

De planeet zou op 2,5 miljoen km afstand van de dwergster staan, dat is 1,7% van de afstand tussen aarde en zon. Omdat WD1054–226 een stuk kleiner is dan de zon (hij is pakweg zo groot als de aarde) is z’n leefbare zone een stuk kleiner en daarom staat de hypothetische planeet in de leefbare zone van z’n ster. De temperatuur aan het oppervlak van de planeet is naar schatting 323K. Witte dwergen, zoals WD1054–226, zijn de restanten van sterren zoals de zon. Als de zon over vijf miljard jaar door alle brandstof heen is, dat is het waterstof in zijn kern, zal hij uitzetten tot een rode reus en daarna zal hij z’n buitenlagen wegblazen en zal de kern als witte dwerg overblijven. Dat wegblazen van die buitenlagen is best een heftig proces, dat een planeet niet overleeft, dus de planeet bij WD1054–226 moet daarná ontstaan zijn. Hier het vakartikel over het onderzoek aan WD1054–226, verschenen in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Phys.org.

Share

Comments

  1. De temperatuur zit wel goed. Maar denk je Arie, dat de onderzoekers ook rekening gehouden hebben met het feit dat witte dwergen intense UV-straling uitzenden ?

    Bij een eerder onderzoek (witte dwerg WDJ0914+1914) zou men beweren dat een witte dwerg helemaal geen leefbare zone kent, tenminste geen leven aan het directe oppervlak van de eventuele planeten die eromheen draaien. https://www.kijkmagazine.nl/nieuws/primeur-reuzenplaneet-ontdekt-bij-witte-dwergster/

Speak Your Mind

*