NASA’s NuSTAR ontdekt licht met de hoogste energie die ooit van Jupiter is gedetecteerd

De grote gasreus Jupiter wordt al sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw in allerlei golflengtegebieden nauw bestudeerd, maar met NASA’s NuSTAR röntgensatelliet is nu röntgenstraling ontdekt afkomstig van Jupiter die het meest energierijk is die ooit is gemeten. Ook bij de andere planeten in ons zonnestelsel is nooit eerder zo’n energierijke straling waargenomen. Eerder werd al door NASA’s Chandra en ESA’s XMM-Newton ruimtetelescopen röntgenstraling met een lage energie gezien, die afkomstig was van het poollicht op Jupiter. Dat poollicht stond weer in verband met de vulkaanuitbarstingen op de maan Io, die zorgden voor een stroom van ionen (atomen die hun elektronen zijn kwijtgeraakt) die bij de noord- en zuidpool van Jupiter neerregenden. Het vermoeden bestond al dat elektronen afkomstig van io, die door Jupiter’s magnetische veld versneld worden voor nóg hogere energieën zouden kunnen zorgen. Dat vermoeden is nu bevestigd met de waarnemingen die gedaan zijn met NuSTAR (de afkorting van de Nuclear Spectroscopic Telescope Array). Hieronder de waarnemingen die gedaan zijn, waarbij je ziet dat de röntgenstraling afkomstig is uit de polaire streken van Jupiter.

De snel bewegende magnetosfeer van Jupiter lijkt hier te werken als een enorme deeltjesversneller en dat zorgt voor de opwekking van enorme energieën. Nu is ook duidelijk waarom de Ulysses ruimtesonde van de ESA en NASA, die in 1992 langs Jupiter vloog en die ook in staat was om hoog-energetische röntgenstraling waar te nemen deze toen niet zag. De straling is weliswaar zeer energierijk, maar is ook zwak in hoeveelheid en het viel, zo blijkt nu, net buiten het bereik van Ulysses. Die zwakte komt door het proces hoe de elektronen in het magnetisch veld van Jupiter versneld worden, hetgeen verband houdt met wat men remstraling noemt. Hier het vakartikel over de waarnemingen met NuSTAR aan de röntgenstraling van Jupiter, verschenen in Nature. Bron: NASA.