28 maart 2024

Sterrenkundigen hebben een atlas gemaakt van alle botsingen die het Melkwegstelsel heeft ondergaan

Impressie van de Melkweg met daaromheen sterrenstromen (gekleurde stippen), bolhopen (sterretjes) en dwergstelsels (vierkantjes). © S. Payne-Wardenaar / K. Malhan, MPIA

Dat het Melkwegstelsel en ook andere grote sterrenstelsels botsingen en ‘fusies’ met kleinere dwergstelsels en bolvormige sterrenhopen in het verleden hebben ondergaan was al lang bekend. Maar nu zijn al die botsingen van de Melkweg in kaart gebracht en hebben sterrenkundigen onder leiding van Khyati Malhan van het Max Planck Institute for Astronomy in Duitsland een ‘Global Dynamical Atlas’ van al die botsingen gemaakt. Bij het onderzoek keken de sterrenkundigen naar 257 sterrenstromen, bolhopen en dwergstelsels rondom de Melkweg, waarvan de gegevens verzameld waren met de Europese Gaia satelliet (uit de tweede Data Release, DR2, plus de Early Data Release 3, EDR3). Uit de beweging van zeven miljoen sterren in die 257 objecten kon men een beeld distilleren van welgeteld zes ‘mergers’, fusies die het Melkwegstelsel had ondergaan met zo’n kleiner object. Tot die 257 objecten behoorden 170 bolhopen, 41 sterrenstromen en 46 satellietstelsels, allemaal te vinden in de bolvormige halo rondom de platte schijf van de Melkweg. Van 62 objecten slaagde men er in om ze na statistische analyse van alle gegevens te linken aan zes fusies die het Melkwegstelsel heeft ondergaan in z’n geschiedenis. Vijf fusies waren eerder al bekend, een zesde (en mogelijk zelfs zevende) kwam na dit onderzoek naar voren. De fusies zijn:

  1. Sagittarius
  2. Cetus
  3. Gaia-Sausage/Enceladus
  4. LMS-1/Wukong
  5. Arjuna/Sequoia/I’itoi
  6. Pontus
  7. Candidate

Waarbij die zesde de nu ontdekte fusie is en de zevende een kandidaat (die ze ook letterlijk zo hebben genoemd – zie ook de video hieronder). Het kleine sterrenstelsel Pontus dat botste en fuseerde met het onze, bewoog in tegengestelde richting aan de rotatie van de schijf van de Melkweg, met een relatief lage energie – wat zou kunnen wijzen op een zeer vroege datum voor die specifieke fusie. Verder kwam uit het onderzoek naar voren dat drie sterrenstromen gelinkt waren aan de LMS-1/Wukong fusie en dat al die stromen zeer metaalarme sterren bevatten (sterrenkundigen noemen alles wat zwaarder dan helium is een metaal. Ook dat wijst er op dat de sterren van dat stelsel toen vooral bestonden uit waterstof en helium en nog weinig metalen bevatten, dat het dus een oud stelsel was. Wat er precies aan de hand is met de overige 195 objecten, die nog niet gelinkt zijn aan een fusie, is nog niet bekend. Misschien dat zij te maken hebben gehad met kleinere fusies, die nog niet geïdentificeerd zijn. Ook is de precieze volgorde van de zes fusies niet bekend.

Hier het vakartikel over de atlas van botsingen en fusies van het Melkwegstelsel, verschenen in de Astrophysical Journal. Bron: Max Planck Instituut.

Share

Speak Your Mind

*