Krabnevel M1, overblijfsel van de supernova van 1054. Credit: NASA, ESA, J. Hester, A. Loll (ASU)
Sterrenkundigen zijn erin geslaagd om te achterhalen wat de oorsprong van ytterbium is, het scheikundig element met symbool Yb en atoomnummer 70, dat in 1878 werd ontdekt door Jean Charles Galissard de Marignac en dat vernoemd is naar het plaatsje Ytterby bij Stockholm in Zweden waar het erts vandaan kwam. Het is geen bekend element, maar het wordt onder andere toegepast in optische elementen, bijvoorbeeld in glasvezelversterkers, fosforen en lasers. Het vindt ook toepassing in de katalyse en de metallurgie – zie de foto hieronder van stukjes ytterbium.
Credit: W. Oelen, CC BY-SA 3.0.
Onderzoek door sterrenkundigen van de Lund Universiteit in Zweden laat nu zien dat ytterbium vooral ontstaat bij supernovae. Martin Montelius en z’n team hebben spectra bestudeerd van dertig jonge en zware sterren in de buurt van de zon, waargenomen met twee telescopen in Arizona en Texas. Door sterren te bestuderen die op verschillende tijdstippen in de Melkweg zijn gevormd kon men achterhalen hoe snel het Ytterbium-gehalte in het Melkwegstelsel toenam. Het onderzoek staaft hetgeen men al eerder dacht: dat ytterbium het resultaat is van exploderende sterren, van supernovae. 40% van het element ontstaat bij de zogeheten s-proces van neutronenvangst tijdens de supernova, 60% ontstaat bij het r-proces. Hier het vakartikel over het onderzoek naar de oorsprong van ytterbium, verschenen in Astronomy & Astrophysics. Bron: Lund Universiteit.
