Site pictogram Astroblogs

Krachtige warmen winden waargenomen van een neutronenster die z’n compagnon opvreet

Impressie van Swift J1858. Credit: Gabriel Pérez (IAC)

Door gebruik te maken van grote telescopen op aarde en in de ruimte is een internationaal team van sterrenkundigen er voor het eerst in geslaagd om de krachtige warme winden waar te nemen van een neutronenster die bezig is om een nabije ster op te vreten. Eerder werden dergelijke ’tidal disruption events’ (TDE’s) al bij zwarte gaten waargenomen, maar nu is het ook bij een neutronenster gezien. Naast de warme winden zijn ook koude winden waargenomen, die vanuit de accretieschijf rondom de neutronenster de ruimte in blazen. Het draait allemaal om Swift J1858, een neutronenster die deel uit maakt van een binair systeem, een zogeheten low-mass X-ray binary (LMXB’s). Tot die systemen kunnen neutronensterren of zwarte gaten behoren en die trekken door hun zwaartekracht materie aan van de compagnon, meestal een gewone ster, die langzaam wordt opgepeuzeld. Dat materiaal komt dan terecht in een hete en snel roterende accretieschijf rondom de neutronenster of zwart gat en dan kan het weer de ruimte in worden geblazen, via een jet of straalstroom en via winden vanuit de accretieschijf. Tot nu toe waren de waargenomen winden in LMXB’s altijd heet of koud, nooit warm. Maar nu is er dus Swift J1858, die onder andere met de Europese röntgensatelliet XMM-Newton, met de Hubble ruimtetelescoop en met de VLT in Chili is waargenomen. Op een gegeven moment kon Swift J1858 door wel tien instrumenten op hetzelfde moment worden bestudeerd, juist toen ‘ie actief was.

Het blijkt nu dat Swift J1858 op gezette tijden warme winden uitstraalt in het ultraviolette deel van het spectrum en dan tegelijk ook koude winden in het optische deel. Men denkt dat neutronensterren als Swift J1858 slorige eters zijn, die weliswaar langzaam maar zeker hun partner opvreten, maar die daarbij ook veel eten verliezen en af en toe boeren en winden laten. Men wil Swift J1858 nu ook in het radiogebied gaan onderzoeken om meer over het systeem te weten te komen. Hier is het vakartikel over Swift J1858, verschenen in Nature. Bron: Universiteit van Southampton.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten