Impressie van SPHEREx. Credit: NASA / JPL-Caltech
Tsja, de ambities zijn reuzenhoog. Is het streven van de sterrenkundigen om met de Webb ruimtetelescoop de allereerste sterrenstelsels in het heelal te zien, die pakweg 300 miljoen jaar na de oerknal ontstonden, met NASA’s komende SPHEREx missie willen ze nóg verder gaan en wel het in beeld brengen van het heelal tot de eerste fractie van een seconde van de oerknal, waarmee 13,8 miljard jaar geleden het heelal ontstond. De NASA heeft de goedkeuring gegeven voor de ‘Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer‘, waar SPHEREx voor staat. Die goedkeuring werd eerder al gegeven, maar nu zijn ook de wetenschappelijke doelen geformuleerd en dat zijn er drie:
- Onderzoek aan de inflatieperiode in de allereerste seconde van het heelal, toen het heelal kortstondig een fase van exponentiële groei doormaakte. SPHEREx gaat die theorie testen door te kijken naar de verdeling van materie op grote schaal in het heelal. Met SPHEREx gaan ze honderden miljoenen sterrenstelsels over de gehele hemel en van dichtbij tot ver weg driedimensionaal in kaart brengen en hun spectrografische gegevens meten. Die verdeling ziet er in een oerknal met inflatie anders uit dan een oerknal zonder.
- Onderzoek aan het ontstaan en de evolutie van sterrenstelsels. Nog steeds is niet goed begrepen hoe sterrenstelsels precies ontstaan, welke rol donkere materie daarin speelt en hoe ze verder groeien tot de verschillende soorten sterrenstelsels die we nu zien, zoals spiraal- en elliptische stelsels.
- Onderzoek aan de vorming van water in de vroege ontstaansgeschiedenis van sterren en planeten. Er is een overvloed aan water op aarde, maar de oorsprong ervan is nog steeds niet duidelijk. SPHEREx gaat daarvoor moleculen in ijskoude gas- en stofwolken onderzoeken.
Net als Webb zal SPHEREx kijken in het infrarode gedeelte van het spectrum. De ruimtetelescoop zal dat echter op een heel andere manier doen dan telescopen zoals Hubble en Webb. Die laatste categorie kijkt naar afzonderlijke objecten en bestudeert die tot in detail. SPHEREx is van het grove werk: die brengt in een half jaar tijd honderden miljoenen sterrenstelsels en afzonderlijke sterren verspreid over 99% van de gehele hemel in kaart en dat minstens vier keer gedurende z’n missie. Ter vergelijking: Hubble heeft gedurende zijn dertig jaar durende missie nog maar 0,1% van de hemel bestudeerd. Webb heeft een primaire spiegel van 6,5 meter doorsnede, die van SPHEREx zal… 20 cm zijn! Het zonneschild van Webb is zo groot als een tennisveld, dat van SPHEREx zal slechts 3,2 meter groot zijn. De missie zal volgens de planning uiterlijk april 2025 gelanceerd worden. Bron: NASA/JPL.
Het wordt tijd dat we achter de echte waarheid komen, want het verhaal dat de ruimte sneller expandeert dan de lichtsnelheid om daarmee het horizonprobleem op te lossen, dat gaat er bij mij nog steeds niet in. Het is een copy-paste verhaal op internet waar nergens echt wordt verklaard wat daarvoor de drijvende kracht is geweest die onze ruimtebel opblaast. De ballon met krenten moet maar weer eens opnieuw uitgevonden worden. Spherex (what´s in the name) is dus een goede ontwikkeling om onze huidige inflatie theorieën te testen.