Credit:
NASA, ESA, B. Welch (JHU), D. Coe (STScI), A. Pagan (STScI)
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Hubble ruimtetelescoop de verste ster ooit waargenomen ontdekt. Het gaat om een ster met een roodverschuiving van maar liefst z=6,2, hetgeen betekent dat de ster al een miljard jaar na de oerknal bestond. De vorige recordhouder was een ster (LS1 alias Icarus genaamd) die ook al door Hubble was ontdekt (in 2018) en die een roodverschuiving van 1,5 had, hetgeen betekende dat deze ster 4 miljard jaar na de oerknal voorkwam (da’s 30% van de huidige leeftijd van het heelal). De nieuwe recordhouder wordt ‘Earendel’ genoemd, dat Oudengels is voor de ochtendster, goh dat klinkt Lord of the Ringsachtig. Earendel werd ontdekt met Hubble’s RELICS (Reionization Lensing Cluster Survey) programma, dat beoogd om zwaartekrachtlenzen van het vroege heelal te detecteren. Normala gesproken zou een afzonderlijke ster zoals Earendel onzichtbaar zijn door telescopen, zélfs voor Hubble, maar het was dankzij een zwaartekrachtlens dat Hubble ‘m kon zien.
Earendel wordt met het pijltje aangegeven in de inzet. Credit: NASA, ESA, B. Welch (JHU), D. Coe (STScI), A. Pagan (STScI)
Die zwaartekrachtlenzen werden pakweg honderd jaar geleden al door Albert Einstein voorspeld. Ze ontstaan als het licht van een ver verwijderd object op z’n reis naar de aarde tussentijds een zwaar sterrenstelsel of een cluster van sterrenstelsel passeert en dan door de gekromde ruimte afbuigt én versterkt wordt. In het geval van Earendel was de cluster genaamd WHL0137-08 dat zorgde voor de lenswerking en dat daarmee als een natuurlijke kosmische lens fungeerde – het licht van earendel werd door de lenswerking meer dan duizend keer versterkt. Men denkt dat Earendel zo’n 50 keer zwaarder is dan de zon en miljoenen keren zo helder. De ster bestond al 12,9 miljard jaar geleden, toen het heelal nog maar 7% van z’n huidige leeftijd had (da’s 13,8 miljard jaar om precies te zijn).
Hier is het vakartikel over de ontdekking van Earendel, verschenen in Nature. Bron: ESA/Hubble.
GEWELDIG!
Toch, puur als formaatwetenschapper accepteer ik die beschrijving in getallen over de lokatie van deze oer oude Ster.
Want, door het collecteren van de Fotonen is het zeker zeer aannemelijk dat ze ook echt heeft bestaan.
Toch, de meetbare roodverschuiving verklaart als eerste dat deze fusieverbrandingsoven zich verplaatste van ons meetstandpunt in het Heelal.
En zo dus niet meteen verteld hoe oud dat ze zou kunnen zijn, alles leggende op het ontstaan van onze ruimte.
Want aangezien dat we er niet daadwerkelijk bij aanwezig waren en het start moment van de Oerknal ook weer via geaccepteerde proeven vast hebben gesteld.
Kan het nu besproken ruimte lichaam ( wat zeer waarschijnlijk niet werkelijk meer bestaat ) een andere leeftijd hebben.
Dat de stralingswaarde van ‘Earendel’ zelf, door de vermelde Zwaartekrachtlenzen 1000x versterkt word is best verwonderlijk.
Persoonlijk vermoed ik dat deze lenzen het zelfde doen als wat een gewone telescoop ook doet met al die voor ons onzichtbaar blijvende lichtpuntjes.
Dit wil zeggen dat ze de verspreide fotonen weer bundelen en er zo voor zorgen dat één energiepakketje zich clustert met negenhonderd negen en negentig andere los reizende pakketjes.
Want onze prominente Ster straalt door de Zwaartekrachtlenzen duidelijk niet opeens 1000X helderder dan ze feitelijk deed.
En nu weer terug naar het begin.
GEWELDIG!
En inderdaad deze ontdekking zet alles goed op scherp wat we nog gaan beleven met de James Webb.