Sterrenkundigen hebben met de MeerKAT telescoop in Zuid-Afrika een zogeheten Megamaser ontdekt, een krachtige radiogolf-laser in de ruimte – eigenlijk een laser, maar dan met langere golflengten. De afstand tot de megamaser is vijf miljard lichtjaar, in kilometers: 58 x 10²¹ km. Het is op dit moment de verst verwijderde maser die bekend is en hij werd ontdekt door een internationaal team onder leiding van Marcin Glowacki (International Centre for Radio Astronomy Research). Megamasers ontstaan meestal als twee sterrenstelsels frontaal op elkaar botsen en het gas zodanig verhit wordt dat het als maser radiostraling kan uitzenden.
Artistieke impressie van een hydroxylmaser. © IDIA/LADUMA met behulp van gegevens van NASA/StSci/SKAO/MolView
Ze noemen het nu gevonden object ‘Nkalakatha’ (spreek uit ng-kuh-la-kuh-tah) dat in de Zuid-Afrikaanse taal isiZulu stata voor ‘Grote Baas’. Nkalakatha is een hydroxyl megamaser, waarbij de bron bestaat uit hydroxyl, dat zijn moleculen met één zuurstofatoom en één waterstofatoom. In een samensmelting van sterrenstelsels bevinden zich hydroxylmoleculen. Wanneer een molecuul een foton met een golflengte van 18 cm absorbeert, zendt het twee fotonen van dezelfde golflengte uit. Wanneer moleculair gas erg dicht is, meestal wanneer twee sterrenstelsels samensmelten, wordt deze emissie erg helder en kan worden gedetecteerd door radiotelescopen zoals de MeerKAT (zie de impressie hierboven). Hieronder zie je een foto van het sterrenstelsel dat de bron is van de megamaser, gemaakt met de Hyper Suprime-Cam (HSC) verbonden aan de 8.2 m Subaru Telescoop op Hawaï.
Credit: ICRAR.
Er zijn meer megamasers bekend, zoals het sterrenstelsel Arp 220, maar geen van allen bevindt zich zo ver weg als Nkalakatha. Op het kaartje hieronder zie je de lokatie van Nkalakatha, gelegen tussen de heldere sterren Archernar en Aldebaran.
Credit: ICRAR
Hier het vakartikel over de ontdekking van de megamaser, verschenen in The Astrophysical Journal Letters. Bron: ICRAR.
Speak Your Mind