Site pictogram Astroblogs

Voorloper van een superzwaar zwart gat ontdekt met hulp van gearchiveerde gegevens van Hubble

Artistieke impressie van GNz7q. Credit: ESA/Hubble, N. Bartmann

Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met behulp van de gearchiveerde gegevens van de Hubble ruimtetelescoop in het vroege heelal een voorloper ontdekt van een superzwaar zwart gat. Het object heet GNz7q en het bestond al 750 miljoen jaar na de oerknal. De allereerste sterrenstelsels in het vroege heelal waren vooral stoffig en productief met stervorming en ze moeten toen al in hun centra snel groeiende superzware zwarte gaten hebben gehad. GNz7q is de eerste die ze hebben gezien met zo’n zwaar zwart gat. Dat deden ze met behulp van gearchiveerde gegevens die verzameld zijn met de Advanced Camera for Surveys (ACS), één van de instrumenten van Hubble. Een team van sterrenkundigen onder leiding van Seiji Fujimoto (Niels Bohr Institute of the University of Copenhagen ) onderzocht die gegevens en toen kwam men GNz7q op het spoor, waarvan de eigenschappen van z’n elektromagnetische spectrum precies overeenkomen met theoretische voorspellingen.

Dat rode puntje rechts is GNz7q, gelegen in het Hubble GOODS-North field. Credit: NASA, ESA, G. Illingworth (University of California, Santa Cruz), P. Oesch (University of California, Santa Cruz; Yale University), R. Bouwens and I. Labbé (Leiden University), and the Science Team, S. Fujimoto et al. (Cosmic Dawn Center [DAWN] and University of Copenhagen).

Huidige theorieën voorspellen dat superzware zwarte gaten hun leven beginnen in de met stof gehulde kernen van productieve stervormende “starburst”-stelsels, voordat ze het omringende gas en stof uit het omringende stelsels verdrijven en en ze vervolgens verschijnen als extreem lichtgevende quasars. Hoewel ze uiterst zeldzaam zijn, zijn er in het vroege heelal voorbeelden van zowel stoffige starburst-sterrenstelsels als lichtgevende quasars ontdekt. Het team van Fujimoto is van mening dat GNz7q de “missing link” zou kunnen zijn tussen deze twee klassen van objecten. In GNz7q ligt de snelheid van stervorming op 1600 zonsmassa per jaar, in ons eigen Melkwegstelsel is dat ongeveer 1 zonsmassa per jaar. GNz7q straalt sterk in het ultraviolette deel van het spevctrum, maar is zwak in de röntgenstraling. Dat wijst er op dat het groeiende superzware zwarte gat omhuld is in een dichte deken van stof.

YouTube video player

Met de Webb ruimtetelescoop willen ze dit vroege sterrenstelsel verder gaan onderzoeken. Hier is het vakartikel over GNz7q, verschenen in Nature. Bron: Hubble.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten