Sterrenkundigen hebben opnieuw in de Melkweg een zogeheten ‘zwarte weduwe’-dubbelster opgespoord, een snel ronddraaiende neutronenster die vlakbij een gewone ster als compagnon heeft en die door de sterke aantrekkingskracht van de compacte neutronenster lanbgzaam wordt opgepeuzeld, net zoals de zwarte weduwespin in het dierenrijk dat met mannetjes schijnt te doen, brrrrrrr…. De zwarte weduwe heet ZTF J1406+1222, zo genoemd omdat ‘ie ontdekt is met de Zwicky Transient Facility, dat is een sterrenwacht in Californië die de helderheid van sterren in de gaten houdt om te kijken of ze op korte tijdschaal (een uur of korter) in helderheid variëren. Zo kwam men ZTF J1406+1222 op het spoor, die om de 62 minuten met een factor 13 in helderheid veranderde. Dat wijst op een begeleider bij de neutronenster, die er in ruim een uur omheen draait – een record, want dat is de korste omloopperiode van de twee dozijn zwarte weduwen die er nu bekend zijn. Nader onderzoek met behulp van gearchiveerde gegevens van de Sloan Digital Sky Survey (SDSS) laat zien dat er nog een derde ster in het systeem is, eentje op verre (en veilige) afstand, die eens in de 10.000 jaar om de neutronenster en z’n nabije begeleider draait.
Een andere impressie van een neutronenster die een gewone ster aan het leegzuigen is. credit: NASA’s Goddard Space Flight Center.
Kevin Burdge (MIT) en z’n collega’s, die ZTF J1406+1222 ontdekten, denken dat het drietal ooit behoorde tot een bolvormige sterrenhoop. Die moet afgedwaald zijn richting centrum van het Melkwegcentrum en toen geheel uit elkaar zijn getrokken, losse groepjes sterren zoals dat van ZTF J1406+1222 achterlatend. De meeste zwarte weduwe-dubbelsterren kennen we van de gamma- en röntgenstraling die ze uitzenden, maar die wordt bij ZTF J1406+1222 vreemdgenoeg niet gezien. Die variatie in lichtkracht van 62 minuten werd dan ook in het visuele deel van het spectrum waargenomen. De ster kijkt altijd met dezelfde kant naar de neutronenster en als we vanaf de aarde aankijken tegen de fel verlichte kant door de energierijke straling van de neutronenster licht die kant even op en dat levert de variatie in de lichtsterkte op. Omdat er nog geen röntgen- en gammastraling van ZTF J1406+1222 is waargenomen moet nog wel worden bevestigd of het daadwerkelijk om een neutronenster gaat die een begeleider aan het oppeuzelen is. Hier het vakartikel over de zwarte weduwe-dubbelster ZTF J1406+1222, verschenen in Nature. Bron: MIT.
