29 maart 2024

Voor het eerst zijn de gaswolken gezien die in het vroege heelal de stervorming voedden

In rood SGAS J152745.1+065219. De DLA’s zie je er onder liggen. Credit: M. Gladders

Door het gebruik van nieuwe waarneemtechnieken zijn sterrenkundigen erin geslaagd om zware, doorschijnende gaswolken waar te nemen, die in het vroege heelal voeding gaven aan de stervorming van de sterrenstelsels. Het team van sterrenkundigen, dat onder leiding stond van Rongmon Bordoloi (North Carolina State University) keek met behulp van de telescoop van het W. M. Keck Observatorium op de berg Maunakea op Hawaï naar twee gaswolken vol met neutraal waterstofgas, die zich 11 miljard lichtjaar van ons vandaan bevinden. Ze worden Damped Lyman-α systems (DLA’s) genoemd, oerwolken met gas gevormd tijdens de oerknal en ze zijn zeer lichtzwak, omdat ze te diffuus zijn en zelf geen licht geven. Maar ze kunnen wel zichtbaar worden als de wolken zich bevinden tussen de aarde en iets wat nóg verder weg staat: quasars. Maar dan ben je er nog niet, want het licht van zo’n quasar bevindt zich in een smalle bundel, quasars (voluit: quasi-stellaire objecten) zien er vanaf de aarde gezien uit als sterren, dus als puntjes. Dus je ziet dan maar een klein stukje van zo’n DLA. Vandaar dat ze moesten gebruikmaken van een andere, bekende techniek, namelijk die van de zwaartekrachtlenzen.

Credit: W. M. Keck Observatory/Adam Makarenko

Het team van Bordoloi maakte gebruik van de nieuwste ontwikkelingen in integrale veldspectroscopie en dat combineerden ze met het fenomeen van zo’n kosmisch vergrootglas. Met behulp van de Keck Cosmic Web Imager (KCWI), een uiterst gevoelige integrale-veldspectrograaf, heeft het team twee DLA-systemen gelokaliseerd en gemeten die werden ‘verlicht’ door SGASJ152745.1+065219 – een zeer ver sterrenstelsel, gelegen vóór de twee DLA’s – zie de afbeelding hierboven voor een impressie. De waarnemingen laten zien dat de DLA’s erg groot zijn, pakweg 2/3e van de omvang van de Melkweg. Ze lijken genoeg gas te bevatten om een complete generatie aan sterren te vormen. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan de DLA’s, verschenen in Nature. Bron: Keck.

Share

Speak Your Mind

*