Impressie van een magnetar waarop een flare plaatsvind. Credits; ESA/ATG medialab
Magnetars zijn zeer compacte objecten, die pakweg de massa van de zon herbergen in een bol met een diameter van zo’n 15 á 20 km – één theelepel van zo’n magnetar zou miljarden ton wegen. In dat opzicht lijken magnetars op neutronensterren, nee sterker nog, het zijn een bijzondere vorm van de neutronensterren. Het verschil is dat magnetars een zeer sterk magnetisch veld hebben, dat honderden miljoenen keren zo sterk is als het sterkste magnetische veld dat we op aarde hebben. Oh ja en er is nog een verschil: neutronensterren kunnen heel snel roteren, wel tientallen keren per seconde, terwijl magnetars langzamer roteren, pakweg één omwenteling per twee tot tien seconden. Maar nu hebben de sterrenkundigen een magnetar ontdekt die wel snel roteert: GRB130310A heeft een rotatieperiode van 80 milliseconde, hetgeen ‘m sterk doet lijken op een gewone neutronenster. GRB130310A werd als eerste ontdekt in 2013 (hetgeen je kunt zien aan z’n catalogusnaam) en wel met de Fermi gammasatelliet, die ‘m als ‘Gamma Ray Burst’ (GRB) waarnam, een kortdurende gammaflitser, waarbij een enorme stoot gammastraling in slechts 0,8 seconde werd geproduceerd.
Impressie van twee botsende neutronensterren. Credit: Dana Berry, SkyWorks Digital, Inc.
GRB130310A vond plaats in een sterrenstelsel op 228 miljoen lichtjaar afstand. Binbin Zhang (Nanjing University) en zijn collega’s denken nu dat die GRB feitelijk een ‘hyperflare’ was van de magnetar, een grote uitbarsting als gevolg van een sterbeving in de magnetar. Omdat deze magnetar zo’n hoe rotatiesnelheid heeft denken ze dat hij zeer jong moet zijn, dat hij pas enkele weken vóór de hyperflare moet zijn ontstaan. Sterrenkundigen denken dat die snelheid snel afneemt en dat het enkele duizenden jaren duurt voordat magnetars hun reguliere snelheid bereiken, van één omwenteling per twee tot tien seconden. In de paar weken voorafgaand aan GRB130310A werd er niets gezien van een supernova of eerdere GRB. Dat wijst er volgens Zhang op dat GRB130310A is ontstaan door de botsing en samensmelting van twee neutronensterren, slechts enkele weken voor de detectie van de hyperflare op 10 maart 2013. Hier het vakartikel over de waarnemingen aan GRB130310A. Bron: Phys.org.
