29 maart 2024

Voor het eerst gas ontdekt in een circumplanetaire schijf rondom een piepjonge planeet

Verdeling van 13CO gas rondom AS 209. Op de rechterafbeelding is een verdichting van het gas te zien, waar zich de circumplanetaire schijf bevindt. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), J. Bae (U. Florida)

Sterrenkundigen hebben gebruikmakend van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) en het National Radio Astronomy Observatory (NRAO) voor het eerst gas kunnen detecteren in een zogeheten circumplanetaire schijf. Ook hebben ze in de schijf mogelijk een zeer jonge planeet aangetroffen, eentje die ongeveer zo groot als Jupiter is. Het gaat om AS 209 waar ze de schijf en kandidaat-planeet hebben gevonden, een jonge T Taurister die 395 lichtjaar van ons vandaan staat in het sterrenbeeld Slangendrager (Ophiuchus). Circumplanetaire schijven zijn platte schijven niet rond sterren, maar rond planeten. De eerste die ontdekt werd was die rondom de exoplaneet PDS 70c, welke ontdekking in 2021 werd bevestigd. in zo’n circumplanetaire schijf kunnen zich eventueel ook exomanen vormen. In het geval van AS 209 zagen ze met ALMA en NRAO een gat in het gas rondom de ster en in dat gat bleek zich de circumplanetaire schijf te bevinden. opmerkelijk is dat de schijf zich meer dan 200 astronomische eenheden (zo’n 30 miljard km) van de ster bevindt. Dat is veel verder dan wat theorieën over planeetvorming stellen, want die gaan er van uit dat zware Jupiter-achtige planeten veel dichter bij een ster ontstaan en pas later naar buiten toe migreren. AS 209 is naar schatting 1,6 miljoen jaar oud (ehhh… jong eigenlijk), dus de planeet zou daarmee ook piepjong zijn, één van de jongste planeten ooit gezien.

Circumstellaire ringen rondom de ster AS 209. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), A. Sierra (U. Chile)

In de circumplanetaire schijf vonden de sterrenkundigen ¹³CO, voor het eerst dat gas in zo’n schijf is ontdekt. Hier is het vakartikel over de waarnemingen aan AS 209, verschenen in The Astrophysical Journal Letters (2022). Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*