Site pictogram Astroblogs

Tweeduizend jaar geleden was de rode reus Betelgeuze… geel-oranje!

De ultraviolette atmosfeer van Betelgeuze. Credit: Andrea Dupree (Harvard-Smithsonian CfA), Ronald Gilliland (STScI), NASA and ESA

Betelgeuze (α Ori) in het sterrenbeeld Orion. Credit: Markus Mugrauer

Sterrenkundigen van de Friedrich Schiller Universiteit in Jena (Duitsland) hebben door onderzoek van historische bronnen kunnen achterhalen dat de bekende rode reuzenster Betelgeuze (α Ori) in het sterrenbeeld Orion tweeduizend jaar geleden niet rood was, maar geel-oranje. Eén van die bronnen was een kroniek van de Chinese hofastroloog Sima Qian, die 100 jaar voor Christus over de kleur van sterren het volgende schreef: “Wit is als Sirius, rood als Antares, geel als Betelgeuze, blauw als Bellatrix.” Dat wijst er op dat Betelgeuze toen qua kleur tussen de blauw-witte Sirius en Bellatrix en de rode Antares in zat. De Romein Hyginus schreef zo’n 100 jaar later dat Betelgeuze qua kleur was zoals de geeloranje Saturnus, de planeet die toen nog als een dwaalster werd beschouwd. Ook de Griek Ptolemeus schaarde Betelgeuze niet tot de categorie rode sterren, waar hij wel Antares (in het sterrenbeeld Schorpioen) en Aldebaran (in Stier) toe rekende. Het was pas in de 16e eeuw dat Betelgeuze als rood werd gezien, de bekende Deense sterrenkundige Tycho Brahe vond de ster zelfs roder dan Aldebaran. Vandaag de dag is Betelgeuze qua lichtkracht en kleur vergelijkbaar met Antares. Sterrenkundigen zijn niet verbaasd over de kleurverandering. Het heeft allemaal te maken met de processen die in de hete kern van de ster plaatsvinden, zeker als het gaat om een zeer zware ster zoals Betelgeuze en die processen erg snel gaan. Op grond van o.a. de verandering van kleur in een relatief kort tijdperk hebben de Jena-sterrenkundigen berekend dat Betelgeuze 14 keer zo zwaar als de zon is en dat hij nu 14 miljoen jaar oud is (de zon is 4,5 miljard jaar oud). De ster zit momenteel in de laatste fase van zijn leven en die duurt naar schatting nog zo’n 1,5 miljoen jaar, alvorens hij als supernova vaarwel van dit heelal neemt. Hier het vakartikel over het onderzoek aan de kleur en levensloop van Betelgeuze, verschenen in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2022). Bron: Phys.org.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten