19 maart 2024

Schot in de roos voor DART!

Dimorphos, twee minuten voor de inslag. Credits; NASA/JHUAPL gallery

Zou een scenario als Deep Impact of Armageddon nu tot het verleden behoren? DART is in ieder geval een begin, de ruimtesonde botste afgelopen nacht na een soepele nadering op de asteroïde Dimorphos, een rots die deel uitmaakt van het dubbel-asteroïde systeem Didymos/Dimorphos. DART is de allereerste planetaire verdedigingsmissie ooit. De DART-sonde, een klein voertuig – afmeting golfkar – sloeg met een snelheid van ruim 21.000 km/h in op Dimorphos. DART is sinds november 2021 onderweg, weegt 600 kilo, en lag zo’n 17 miljoen kilometer af om vervolgens op de 170 meter in diameter grote Dimorphos in te slaan. Planetair wetenschapper Nancy Chabot, DART-coördinatieleider bij het Johns Hopkins University Applied Research Laboratory (JHUAPL), het lab dat toezicht houdt op de missie voor NASA. stelt: “Soms beschrijven we het als een golfkarretje dat op de Grote Piramide in rijdt.” Alles ging prima tijdens de reis en de crash, en de ingenieurs konden hun 21 noodplannen in hun zak houden. Op het punt dat de sonde nabij kwam zag men het landschap meer in detail, Dimorphos toonde een oneffen, ruige aanblik vol rotsen en kloven. Het DART-team verwacht dat van DART niet veel over is, maar de sonde LiciaCube die DART volgde, zal de crash observeren, en close up foto’s binnen enkele dagen naar de Aarde sturen.

Een kaart met enkele observatoria die hebben bijgedragen aan de DART-missie. Credits; NASA/Johns Hopkins APL/Nancy Chabot/Mike Halstad

Spannende uren, hoe nu verder?
Het waren gisteren spannende uren in het missiecontrolecentrum van DART in JHUAPL, het grootste deel van de laatste vier uur van DART vloog de sonde compleet autonoom, waarbij het navigatiesysteem van het ruimtevaartuig in het laatste uur van zijn nadering op Dimorphos vergrendelde. De hoofdcamera van DART zond elke seconde een foto naar de Aarde tot het moment dat de sonde insloeg in de asteroïde. Andy Cheng, hoofdwetenschapper van NASA’s planetaire defensie-afdeling die het concept van DART bedacht, vond het ‘zenuwslopend’. NASA’s James Webb, de Hubble, en de LICIA-cube volgden de crash vanuit hun uitkijkpunten in het zonnestelsel. En meer dan drie dozijn telescopen over de hele wereld, waaronder minstens één op elk continent, zullen de komende zes maanden het systeem Didymos/Dimorphos volgen om precies te begrijpen hoe effectief de test was, d.w.z. om te zien hoeveel sneller Dimorphos nu in zijn baan beweegt.

Didymos/Dimorphos net voordat DART inslaat op Dimorphos. Credits; JHUAPL Gallery

Waarom Dimorphos/Didymos?, Hera
DART is de eerste impactmissie voor planetaire verdediging ooit, en heeft als doel om de Aarde te beschermen mocht een PHA vijf of tien jaar vóór een mogelijke inslag wordt opgemerkt. NASA koos Dimorphos, daar dit maantje deel is van een binair systeem, het draait in 11 uur en 55 minuten om zijn metgezel, een tijd die kort genoeg is om elke verandering in zijn baan zichtbaar te laten maken door grondtelescopen. De ruimterotsen vliegen met een afstand van één kilometer tot elkaar door het heelal. Het systeem werd 20 jaar geleden opgemerkt, en grondig bestudeerd. “Het gebruik van een dubbel-asteroïde systeem in plaats van een enkele asteroïde betekende dat NASA een enkel ruimtevaartuig kon gebruiken, ondersteund door grondtelescopen, om de doorbuiging van de asteroïde te meten in plaats van een duur tweede ruimtevaartuig nodig te hebben”, aldus Andy Cheng. Het systeem staat te boek als een PHA maar vormt geen bedreiging in de nabije toekomst. Van DART wordt verwacht dat het Dimorphos mogelijk10 minuten sneller zou versnellen in zijn baan rond Didymos, zonder het risico te lopen de baan van het binaire systeem te veranderen om ook maar nabij de Aarde te komen. En het systeem bevindt zich momenteel op zo’n 17 miljoen km afstand van de Aarde, een signaal sturen naar de Aarde kost slechts 38 seconden.  Dimorphos is ook in die zin een goed doelwit voor astronomen daar zijn grootte vergelijkbaar is met die van de asteroïden waar NASA zich het meest zorgen over maakt voor inslagen op Aarde. Het is een asteroïde van het S-type, een rotsachtige variëteit die een van de meest voorkomende asteroïdetypen in ons zonnestelsel is.  ESA plant zijn eigen missie naar dit dubbel-asteroïde systeem om de impact van DART te volgen. Die missie, Hera genaamd, zie ook deze Astroblog, zal in 2024 gelanceerd worden, en in 2027 in een baan om het asteroïdesysteem draaien om de ruimterotsen en de krater op Dimorphos, gemaakt door DART, te bestuderen. Zie voor meer informatie ook deze blog. En voor een compleet missieoverzicht zie JHUAPL. Bronnen; NASA, Space.com, ESA, JHUAPL gallery
Share

Comments

  1. Fijn dat alles goed is verlopen en dat DART precies op Dimorphos is ingeslagen. Nou afwachten of ze de voorspelde baanverandering – een verandering van snelheid van 0,4 mm per seconde – vanaf de aarde kunnen meten.

Speak Your Mind

*