J1652, linksboven gefotografeerd door Hubble, de andere foto’s zijn met Webb gemaakt gebruikmakend van verschillende filters. Credit: IMAGE: NASA, ESA, CSA, STScI, SCIENCE: Dominika Wylezalek (ZAH), Andrey Vayner (JHU), Nadia Zakamska (JHU), Q-3D Team. IMAGE PROCESSING: Leah Hustak (STScI)
Sterrenkundigen hebben met de James Webb Space Telescope (JWST, kortweg Webb) iets bijzonders ontdekt: een zich vormende cluster van sterrenstelsels, die zich met hoge snelheid bewegen rondom een rode quasar, een sterrenstelsel met een superzwaar actief zwart gat in z’n kern. Het internationale team van sterrenkundigen, onder andere van de Johns Hopkins University, dat onder leiding stond van Dominika Wylezalek, hebben met Webb de quasar genaamd SDSS J165202.64+172852.3 (kortweg J1652) bestudeerd en wel met de Near Infrared Spectrograph (NIRSpec) van Webb, een instrument waarmee in één keer van het hele beeldveld waar naar gekeken wordt spectra kunnen worden gemaakt. Daarmee werd J1652 in detail bestudeerd, een rood uitziende quasar waarvan het licht er 11,5 miljard jaar over gedaan heeft om de aarde te bereiken (het heelal is 13,8 miljard jaar oud). De rode kleur komt niet alleen omdat het stelsel veel rood licht uitzendt, maar ook omdat het licht door de uitdijing van het heelal een roodverschuiving heeft ondergaan. Perfect dus voor Webb om J1652 te bestuderen, want de ruimtetelescoop is gericht op infraroodlicht.
Hubble/Webb opname van J1652. Rood betekent dat het gas zich van ons af verwijderd, blauw dat het onze kant uit komt. Credit: ESA/WEBB, NASA & CSA, D. WYLEZALEK, A. VAYNER & THE Q3D TEAM, N. ZAKAMSKA.
De spectrale waarnemingen (vooral aan geïoniseerd zuurstof) laten zien dat de rode quasar J1652 vlak in z’n buurt drie sterrenstelsels heeft die om de quasar heen bewegen en die met z’n vieren een beginnende compacte cluster van sterrenstelsels lijken te vormen. Mogelijk zijn er nog meer sterrenstelsels in de buurt, maar daar is verder onderzoek met Webb voor nodig. Het feit dat de stelsels met grote snelheid om elkaar draaien laat zien dat er veel massa aanwezig is, zelfs meer massa dan een hypothetische knoop van donkere materie zou bevatten. Mogelijk is er bij J1652 sprake van een botsing van twee halo’s van donkere materie en dat dát de grote massa zou verklaren, elke halo met een geschatte massa van enkele tientallen biljoenen (!) zonsmassa. Hier is het vakartikel over het onderzoek met Webb aan J1652, te publiceren in the Astrophysical Journal Letters. Bron: Webb.
Speak Your Mind