NRC onthult naam van de weggestuurde Leidse hoogleraar: sterrenkundige Tim de Zeeuw [Update]

Gisteravond heeft NRC de naam onthult van de hoogleraar die recent door de Leidse Universiteit is weggestuurd. Het blijkt te gaan om de sterrenkundige Tim de Zeeuw (hoogleraar theoretische sterrenkunde). Op 18 oktober maakte de universiteit bekend dat er een hoogleraar was weggestuurd omdat deze zich gedurende langere periode en tegenover verschillende collega’s op de werkvloer schuldig had gemaakt aan intimiderend en ongewenst gedrag. Om wie het precies ging wilde het College van Bestuur van de universiteit niet zeggen. Afgelopen weekend werd door de Volkskrant bekendgemaakt dat het ging om een hoogleraar sterrenkunde.

Bij de Leidse Sterrewacht, onderdeel van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, werken vele hoogleraren, dus velen van hen hebben zich afgelopen dagen ongemakkelijk gevoeld omdat er op internet in binnen- en buitenlandse academische gremia druk werd gespeculeerd om wie het zou gaan. Het was dan ook niet voor niets dat sommige hoogleraren zich genoodzaakt voelden om te verklaren dat zij het niet waren. Maar gisteravond kwam NRC met het nieuws dat het gaat om Tim de Zeeuw, die al sinds 1991 hoogleraar is in Leiden en die tussen 2007 en 2017 directeur van de European Southern Observatory (ESO) was. In 2018 is hij benoemd tot Ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw. De Zeeuw is lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Samen met zijn partner Ewine van Dishoeck, die ook hoogleraar sterrenkunde in Leiden is (moleculaire astrofysica) en die de laatste jaren zeer gelauwerd met internationale prijzen is, heeft de Zeeuw in 2014 het De Zeeuw-Van Dishoeck Fonds opgericht, dat als doel heeft om jong talent in de astronomie te stimuleren.

NRC baseert zich op meerdere bronnen. Ook het Leids Universitair Weekblad Mare heeft die naam van meerdere bronnen te horen gekregen. De Zeeuw heeft zich gedurende „meerdere jaren” schuldig gemaakt aan intimiderend en ongewenst gedrag tegen vrouwelijke collega’s, waaronder seksueel grensoverschrijdend gedrag.  Hij kleineerde en schoffeerde de vrouwen in het openbaar. Ook maakte hij misbruik van zijn machtspositie als hoogleraar door te dreigen hun wetenschappelijke carrière te schaden.

Ook waren er al eerder signalen dat het mis was, waar onvoldoende mee is gedaan. Dat zegt de Leidse collegevoorzitter Annetje Ottow in een interview met NRC, waarin zij overigens nog steeds niet zegt om wie het nu precies gaat – dit vanwege de arbeidsrechtelijke verhoudingen. Naast zijn hoogleraarschap voor de Universiteit van Leiden had de Zeeuw nog nevenwerkzaamheden bij het ASTRO3D consortium, Australian Research Council, waar hij voorzitter van de International Advisory Board is, bij het Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics, waar hij senior visiting scientist is en bij de NWO, waar hij lid van de Raad van Advies van het Algemeen Bestuur is. Niet bekend is wat deze instellingen nu gaan doen.

[Update 26-10 21.25 uur] Via zijn advocaat Merienke Zwaan heeft Tim de Zeeuw aan Science een verklaring gegeven ^[1]Ik lees net dezelfde verklaring ook op Physics World. Kennelijk zijn meerdere tijdschriften benaderd.. Hij bevestigt daarin dat hij de hoogleraar is om wie het gaat. In de verklaring is o.a. te lezen: He acknowledged having been “unpleasant and impatient in an old-fashioned way, which no longer fits in the current spirit of the times,” but said he disagreed with the university’s decision. “It has never been my intention to hurt or harm people. I am very sorry that people have experienced my behaviour as negative,” De Zeeuw stated. [….] In his lawyer’s statement, De Zeeuw confirms he was informed in May of allegations of inappropriate behavior and denied access to the university buildings during the subsequent investigation. The lawyer writes that the university investigation concluded there had been sexual harassment on the basis of email correspondence and at least one “unwanted physical approach.” But she said media reports about De Zeeuw’s “sexually transgressive behaviour towards women” were incorrect.

[Update 26-10 21.50 uur] De verklaringen buitelen inmiddels over elkaar heen. Hier een verklaring van het Max Planck Instituut en hier eentje van de ESO over de zaak.