Credits: SCIENCE: NASA, ESA, CSA, STScI, and Tiger Hsiao (Johns Hopkins University) IMAGE PROCESSING: Alyssa Pagan (STScI)
Met de James Webb Space Telescope (JWST, kortweg Webb) van de ESA en NASA hebben ze mogelijk sterrenstelsels gefotografeerd die met elkaar aan het botsen zijn en die het verst verwijderd zijn zoals nu bekend. Met Webb hebben ze MACS0647 gefotografeerd, een cluster van sterrenstelsels die eerder (in 2012) al door Hubble was gefotografeerd. Door de massa van alle materie in MACS0647, zowel de verborgen donkere materie als de zichtbare gewone materie, wordt de ruimte rondom de cluster verbogen en dat zorgt er voor dat de cluster werkt als een natuurlijke zwaartekrachtlens, een effect dat al door Albert Einstein werd voorspeld ruim honderd jaar geleden en dat je hieronder in de afbeelding geïllustreerd ziet.
Zo werkt een zwaartekrachtlens. Credit: NASA and ESA
Precies achter MACS0647 staat een sterrenstelsel dat veel verder weg gelegen is dan MACS0647 (gezien vanaf de aarde) en dat stelsel, dat MACS0647-JD wordt genoemd, wordt door de lenswerking van MACS064 in drie beeldjes verbogen, die ze JD1, JD2 en JD3 noemen. Hubble had de drie beeldjes ook al gezien en in 2012 was al duidelijk dat MACS0647-JD een roodverschuiving van z=11 heeft, d.w.z. dat ‘ie al bestond toen het heelal nog maar 400 miljoen jaar oud was, nog maar drie procent van z’n huidige leeftijd (13,8 miljard jaar oud).
Klik voor de animatie, waarin je de Hubble- en Webb-versie van de foto ziet. Credits: SCIENCE: NASA, ESA, CSA, STScI, and Tiger Hsiao (Johns Hopkins University) IMAGE PROCESSING: Alyssa Pagan (STScI)
Hubble zag destijds JD1, JD2 en JD3 als een vaag, rood stipje, meer niet. Maar Webb kan met z’n ‘infraroodogen’ de drie beeldjes beter bekijken en wat blijkt: bij alle drie zien we twee vage lichtvlekjes, het ene een beetje blauw gekleurd, het ander meer rood verkleurd. In de sterrenkundewereld betekent dat meestal: blauw wijst op een jonger stelsel vol met gaswolken en hoge snelheid van stervorming, rood duidt meer op een ouder stelsel met minder gas en minder stervorming. Dan Coe (Johns Hopkins University) en z’n collega’s denken dat JD1, JD2 en JD3 feitelijk twee sterrenstelsels zijn die aan het botsen zijn en die daarmee een groter massiever stelsel aan het vormen zijn, met in het centrum een nog groter superzwaar zwart gat. Als MACS0647-JD inderdaad twee botsende sterrenstelsels zijn dan zou het betekenen dat Webb de verst verwijderde botsende sterrenstelsels heeft gefotografeerd tot nu toe waargenomen. Hier het vakartikel over de waarnemingen met Webb aan MACS0647-JD, te verschijnen in Nature. Bron: NASA.
