28 maart 2024

Middelgroot zwart gat in dwergstelsel verraadt zichzelf door een ster op te slokken

In het midden AT 2020neh, gefotografeerd in UV licht door de Hubble ruimtetelescoop. (Credit: NASA, ESA, Ryan Foley/UC Santa Cruz)

Sterrenkundigen hebben in een dwergstelsel op 850 miljoen lichtjaar afstand een middelgroot zwart gat ontdekt, dat z’n bestaan verraadde door een zogeheten tidal disruption event (TDE), een gebeurtenis waarbij het zwarte gat in korte tijd een complete ster opslokt en daardoor in die tijd zeer veel straling uitzendt. De korstondige uitbarsting werd opgemerkt door sterrenkundigen die meewerkten aan het Young Supernova Experiment (YSE), een samenwerkingsverband van drie universiteiten: UC Santa Cruz, University of Copenhagen en de Washington State University, onder leiding van Charlotte Angus. De TDE-gebeurtenis kreeg de naam AT 2020neh en het dwergstelsel waarin deze plaatsvond heet SDSS J152120.07+140410. De nagloed van de uitbarsting werd onder andere met de Hubble ruimtetelescoop bestudeerd en daaruit komt naar voren dat het gaat om een middelgroot zwart gat (Engels: intermediate black hole, IMBH), met een massa tussen de 10.000 en 1.000.000 zonsmassa.

credit: NASA/JPL-Caltech

Er zijn drie grootteklassen van zwarte gaten, de stellaire zwarte gaten van enkele tot tientallen zonsmassa, de middelgrote zwarte gaten van 1000 tot een miljoen zonsmassa en de superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels, van miljoenen tot miljarden keren de massa van de zon (zie de afbeelding hierboven). Die middelklasse zwarte gaten is nog vrij zeldzaam en het is dankzij de TDE’s dat men er meer over te weten kan komen. Men denkt dat superzware zwarte gaten ontstaan doordat dwergstelsels waarin een middelgroot zwart gat in de kern huist worden opgeslokt door grotere sterrenstelsels en als de zwarte gaten dan samensmelten ontstaan nog zwaardere zwarte gaten. Niet duidelijk is of alle dwergstelsels zo’n middelgroot zwart gat in hun kern hebben. Middels vervolgonderzoek willen Angus en haar team daar meer over te weten komen. Hier het vakartikel over het onderzoek aan AT 2020neh, verschenen in Nature. Bron: UCSC.

Share

Speak Your Mind

*