Abell 2744 met op de achtergrond de twee vroegste sterrenstelsels. Credits: Science: NASA, ESA, CSA, Tommaso Treu (UCLA); Image Processing: Zolt G. Levay (STScI)
Met de Webb ruimtetelescoop zijn ver op de achtergrond van de cluster Abell 2744 twee sterrenstelsels geïdentificeerd die al zeer vroeg in het heelal moeten hebben bestaan, de een 450 miljoen jaar na de oerknal, de ander slechts 350 miljoen jaar (de oerknal zelf vond 13,8 miljard jaar geleden plaats). Dat cluster werd bestudeerd door Webb in het kader van twee onderzoekprogramma’s te weten Grism Lens-Amplified Survey from Space (GLASS) en de Cosmic Evolution Early Release Science Survey (CEERS). Het verst verwijderde sterrenstelsel van de twee heet GLASS-z12, verwijzend naar het onderzoeksprogramma én de roodverschuiving van het stelsel, z=12,5. Die roodverschuiving is een record, de vorige recordhouder was GN-z11, dat in 2016 met Hubble werd ontdekt en dat een roodverschuiving van z=11,1 had (hetgeen betekent dat het 400 miljoen jaar na de oerknal bestond). Het andere stelsel heet GLASS-z10. De bevestiging dat deze twee sterrenstelsels daarwerkelijk zo vroeg in het heelal bestonden moet nog plaatsvinden en wel door spectroscopische waarnemingen. Wat in ieder geval duidelijk is dat is dat de stelsels extreem helder zijn, zó vroeg in het heelal. Dat stelt de sterrenkundigen wel voor een raadsel. Webb heeft eerder ook al laten zien dat er in het vroege heelal sterrenstelsels waren die helderder zijn dan verwacht en die ook zwaardere zwarte gaten in hun kernen hebben dan gedacht. De waarnemingen laten zien dat de stelsel al na 100 miljoen jaar na de oerknal ontstaan moeten zijn, minder dan een honderdste van z’n huidige leeftijd.
“This is a whole new chapter in astronomy.”
Webb researchers found 2 early galaxies, one of which may contain the most distant starlight ever seen. These 2 unexpectedly bright galaxies could fundamentally alter what we know about the very first stars: https://t.co/1MrIy1TAkL pic.twitter.com/TI1ZpFWJPG
— NASA Webb Telescope (@NASAWebb) November 17, 2022
Voor de verklaring van de helderheid van de stelsels zijn twee opties: ze kunnen heel zwaar zijn, met veel sterren met een lage massa, zoals latere sterrenstelsels in het lokale heelal. Maar ze kunnen ook veel minder zwaar zijn en bestaan uit veel minder buitengewoon heldere en zware sterren, bekend als Populatie III-sterren, de eerste generatie sterren die het heelal kende, bestaand uit oer-waterstof en helium. Zulke extreem hete oersterren zijn niet te zien in het lokale heelal. Verder onderzoek moet uitwijzen welk van de twee opties de juiste is.
Hieronder de twee vakartikelen over de twee vroegste sterrenstelsel ontdekt met Webb, gepubliceerd in de Astrophysical Journal Letters.
Bron: NASA.
Speak Your Mind