Hubble brengt gulzig zwart gat in beeld dat een nabije ster vervormt tot een donut

Visualisatie van hoe een ster bij een TDE uiteen wordt getrokken tot een wolk die de vorm van een donut heeft. Credits: NASA, ESA, Leah Hustak (STScI)

Sterrenkundigen hebben met de Hubble ruimtetelescoop een zwart gat waargenomen dat bezig is om een ster die te dichtbij staat op te peuzelen. Door de sterke zwaartekracht wordt de ster helemaal uit elkaar getrokken en hebben zijn restanten de vorm van een donut, die om het zwarte gat heen roteert. Het gaat om een superzwaar zwart gat in het midden van het sterrenstelsel ESO 583-G004, dat bijna 300 miljoen lichtjaar van ons vandaan staat. Het zwarte gat zelf is weliswaar niet zichtbaar, maar met de gebeurtenis die bekend staat als een “tidal disruption event” (TDE) en die plaatsvond op 1 maart 2022 werd het moment waargenomen dat de ster uit elkaar werd getrokken en er een uitbarsting van straling was. Die uitbarsting werd het eerst waargenomen met de All-Sky Automated Survey for Supernovae (ASAS-SN or “Assassin”), een netwerk van telescopen op aarde die de hemel in de gaten houden voor kortdurende uitbarstingen, zoals van supernovae én TDE’s. Na de ontdekking van AT2022dsb, zoals de uitbarsting werd genoemd, kon Hubble er in ultraviolet licht verder onderzoek aan doen en dat bracht naar voren dat het gaat om een TDE, een gebeurtenis die erg zeldzaam is. Geschat wordt dat het centrale zwarte gat in een sterrenstelsel gemiddeld maar eens per 100.000 jaar een ster die te dichtbij staat verorberd.

De waarnemingen van Hubble laten zien dat de ster vervormd is tot een donutachtige wolk, ook wel een torus genoemd. Het materiaal draait met een snelheid van 3% van de lichtsnelheid om het zwarte gat. De ontdekking van deze TDE werd deze week bekendgemaakt op de 241e bijeenkomst van de American Astronomical Society (AAS) in Seattle, Washington (zie de tweet hieronder).

The next speaker is Emily Engelthaler of the @CenterForAstro , speaking on another TDE designated AT2022dsb. She took UV spectra several months apart, which match emission expected from a black body with absorption by dust.

— astrobites (@astrobites) January 12, 2023

Bron: NASA.

Gerelateerde Astroblogs:

Bron van het helderste licht als superzware zwarte gaten een TDE meemaken is onthuld Sterrenkundigen zien een ver verwijderd zwart gat plotseling ‘aan’ gaan Hubble ziet dat de jet van een zwart gat stellaire explosies kan veroorzaken