Twee sterrenstelsels die met elkaar in interactie zijn, een foto gemaakt met Hubble. Credit: NASA/ESA/Hubble Heritage Team.
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft aangetoond dat er een duidelijk verband is tussen de interactie van naburige sterrenstelsels en de aanvoer van gas tussen de stelsels om de superzware zwarte gaten in de centra van de stelsels ’te voeden’, om hun honger naar materie te stillen. Het team, dat onder leiding stond van Sandra Raimundo (Universiteit van Southampton), heeft gebruik gemaakt van de gegevens van de 4-meter Anglo-Australian telescope (AAT) in New South Wales, Australië, waarmee in het kader van de zogeheten Sydney-Australian-Astronomical-Observatory Multi-object Integral-Field Spectrograph (SAMI) survey, de banen van sterren en gaswolken in meer dan 3.000 sterrenstelsels zijn gemeten. Een deel van de stelsels bleek ‘verkeerd uitgelijnd’ gas te bevatten, dat is gas dat in een andere richting roteert dan de sterren in het sterrenstelsel, hetgeen wijst op een interactie tussen sterrenstelsels in het verleden. Vervolgens ontdekten ze dat de sterrenstelsels met verkeerd uitgelijnd gas een hogere fractie actieve superzware zwarte gaten in hun centra hadden. Met andere woorden: er is een duidelijk verband tussen verkeerd uitgelijnd gas en activiteit van superzware zwarte gaten, wat suggereert dat het gas wordt overgebracht daar waar twee sterrenstelsels door de zwaartekracht met elkaar reageren, dat het gas dan over grote afstanden door de ruimte slingert en vervolgens bezwijkt voor de enorme zwaartekracht van het superzware zwarte gat, dat het dan naar binnen getrokken en opgeslokt als een vitale brandstofbron. Daardoor worden de zwarte gaten steeds zwaarder. Sterrenkundigen hebben lang vermoed dat een botsing en fusie met een ander sterrenstelsel deze bron van gas zou kunnen opleveren, maar direct bewijs hiervoor is ongrijpbaar, tot nu tenminste.
Meer informatie vind je in het vakartikel van Sandra I. Raimundo, Matthew Malkan, Marianne Vestergaard. An increase in black hole activity in galaxies with kinematically misaligned gas. Nature Astronomy, 2023.
Bron: Science Daily.
