Impressie van een pulsar rechts met op de voorgrond een compagnon, die langzaam wordt opgevreten door de pulsar. Credits: NASA/Sonoma State University, Aurore Simonnet.
Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om met de Fermi ruimtetelescopop van de NASA de verduistering van gammastraling te zien van een speciaal soort dubbelster, van een zogeheten “spin” stersysteem. Dergelijke systemen bevatten een pulsar, een zeer compacte neutronenster van pakweg de massa van de zon gepropt in een bolletje van zo’n 20 km doorsnede, wiens bundel met straling recht op de aarde is gericht. Bij die pulsar staat dan een compagnon, die langzaam maar zeker wordt opgevreten door de pulsar. Als zo’n compagnon dan voor de pulsar langs schuift, gezien vanaf de aarde, dat leidt dat tot een eclips of verduistering, waarbij het licht van de pulsar, in dit geval z’n gammastraling, tijdelijk wordt verduisterd. Na meer dan tien jaar waarnemen heeft Fermi 49 van die ‘spinnen’ ontdekt en in zeven daarvan vinden af en toe verduisteringen plaats. De sterrenkundigen delen ze in twee soorten in: de ‘zwarte weduwen’, die een compagnon in de buurt hebben die hooguit 5% van de massa van de zon hebben en de ‘redbacks’, die compagnons hebben die zwaarder zijn, tussen de 10 en 50% de massa van de zon. Eén van de zwarte weduwen is PSR B1957+20, welke al in 1988 was ontdekt. Toen dacht men dat de pulsar 2,4 keer zo zwaar als de zon zou zijn (hetgeen hem zeer zwaar maakte) en dat de hoek waaronder we tegen de pulsar en z’n compagnon aankijken 65° is. Maar dankzij de verduistering die Fermi waarnam bij PSR B1957+20, waarbij 15 hoogenergetische fotonen werden ‘vermist’, kon men de massa en hoek beter bepalen: 1,8 zonsmassa respectievelijk 84°. Op 26 januari j.l. werd dit artikel erover gepubliceerd in Nature Astronomy. Bron: NASA.
