Impressie van de ringen om Quaoar. Credit: Instituto de Astrofísica de Andalucia
Sterrenkundigen hebben in de buitenste delen van ons zonnestelsel een ringensysteem om een dwergplaneet ontdekt. Het opvallende aan het pas ontdekte systeem is dat de ringen zich verder van de dwergplaneet vinden dan het geval is bij de bekende ringsystemen in ons zonnestelsel. De ringen zijn ontdekt bij de dwergplaneet genaamd (50000) Quaoar, dat half zo groot als Pluto is en dat een baan heeft buiten die van Neptunus, de buitenste planeet van het zonnestelsel. Het waren sterrenkundigen van de Universiteit van Sheffield die de ringen ontdekten en dat deden ze door gebruik te maken van de HiPERCAM, een extreem gevoelige high-speed camera die verbonden is aan de grootste enkelvoudige optische telescoop ter wereld, de 10,4 meter Gran Telescopio Canarias (GTC) op La Palma. Zelfs met die camera en telescoop zijn de ringen niet direct te zien, maar Vik Dhillon en zijn team konden de ringen toch ontdekken dankzij een occulatie, waarbij Quaoar gezien vanaf de aarde voor een ster op de achtergrond schoof, een gebeurtenis die maar een paar minuten duurde en die in juni 2019 plaatsvond. Met de HiPERCAM kon men zien dat het licht van de ster daalde doordat Quaoar er voor schoof, maar men zag nog twee andere dips, die wijzen op ringen om de dwergplaneet.
Credit: Paris Observatory
Objecten met ringen komen niet veel voor in het zonnestelsel. De planeten Saturnus, Jupiter, Uranus en Neptunus hebben ringen en de planetoïden Chariklo en Haumea hebben ze ook – die van Chariklo zijn pas nog waargenomen door Webb. Al die ringensystemen bestaan nog steeds omdat ze zich vlakbij het object bevinden waar ze omheen draaien, zodat getijdekrachten voorkomen dat het ringmateriaal aangroeit en manen vormt. De ringen van Quaoar bevinden zich echter verder weg, ze staan op een afstand van wel zeven keer de straal van Quaoar (Ø 1074 km). Dat is twee keer verder dan wat men beschouwt als de maximumstraal waar ringen nog langdurig kunnen bestaan, de zogeheten ‘Roche limiet’ (zie de afbeelding hierboven). De ringen van Saturnus bijvoorbeeld bevinden zich op drie keer de straal van Saturnus van de planeet. De vondst van dit wijde ringensysteem betekent dat men de modellen over het ontstaan van de ringen nog eens goed onder de loep moet nemen. Om Quaoar draait ook nog een maan, Weyot geheten, die op 24 keer de straal van Quaoar draait.
The discovery of a ring around Quaoar, a small, sun-orbiting world beyond Pluto, is challenging astronomers’ ideas about how such rings form and persist https://t.co/ZUrIIYaBOf via @WSJ pic.twitter.com/BEcLAqtp3y
— Brian McGill (@brian_mcgill) February 8, 2023
In Nature verscheen dit vakartikel over de ontdekking van de ringen van Quaoar. Onafhankelijk van de waarnemingen door de sterrenkundigen van Sheffield werden de ringen óók ontdekt met ESA’s CHaracterising ExOPlanet Satellite (Cheops) missie. Ook dat gebeurde door het waarnemen van de occulatie, alleen gebeurde het in dit geval vanuit de ruimte. Alle gegevens hiervan verschenen in dit vakartikel, dat óók in Nature werd gepubliceerd. Bron: Universiteit van Sheffield.
Speak Your Mind