HI kaart van FAST J0139+4328. Credit: Xu et al, 2023
Chinese sterrenkundigen hebben met de Five-hundred-meter Aperture Spherical radio Telescope (FAST), dat zich in China bevindt, een geïsoleerd dwergsterrenstelsel ontdekt dat voor het grootste gedeelte bestaat uit donkere materie. Het stelsel heeft de naam FAST J0139+4328 gekregen. Het is ontdekt door een team onder leiding van Jin-Long Xu (Chinese Academy of Sciences in Peking). De ontdekking is het resultaat van twee onderzoeksprogramma’s, de FAST’s HI survey en van het Panoramic Survey Telescope and Rapid Response System (Pan-STARRS). FAST is de grootste enkelvoudige radiotelescoop in de wereld en het leent zich uitstekend om onderzoek te doen aan HI gebieden, wolken met neutraal waterstofgas. Optisch is er van FAST J0139+4328 in eerste instantie niets te zien, maar met Pan-STARRS kon men toch zien dat het gaat om een dwergstelsel met een zeer zwakke lichtsterkte met een zichtbare massa van 690.000 zonsmassa. De baryonische massa (bestaande uit gewone materie) kon men uiteindelijk vaststellen op 0,11 miljard zonsmassa, maar de ‘dynamische massa’, d.w.z de massa inclusief de onzichtbare donkere materie, is maar liefst 47 keer zo hoog: 5 miljard zonsmassa. Dat betekent dus dat FAST J0139+4328, dat op een afstand ligt van 94 miljoen lichtjaar, voor het grootste deel bestaat uit donkere materie. FAST J0139+4328 lijkt weliswaar een schif van HI gas te hebben, dat roteert om een centrum, maar verder geen sterren te bezitten. Mogelijk is FAST J0139+4328 een sterrenstelsel in de allereerste fase van z’n vorming tot een volwassen sterrenstelsel mét sterren.
Meer informatie vind je in het vakartikel van Jin-Long Xu et al, Discovery of an isolated dark dwarf galaxy in the nearby universe, arXiv (2023).
Bron: Phys.org.
