Artistieke impressie van een sterrenstelsel met een energierijke straalstroom. Credit: NASA/JPL-Caltech
Een internationaal team van sterrenkundigen is er in geslaagd om waar te nemen dat de straalstroom (of ‘jet’) van een ver verwijderd sterrenstelsel van richting verandert. Het stelsel heet PBC J2333.9-2343 en het stond eerst geclassificeerd als een radiostelsel, een sterrenstelsel dat veel radiostraling uitzendt. Maar sinds die straalstroom van het stelsel recent een enorme zwaai van maar liefst 90° heeft gemaakt is de straalstroom nu recht naar de aarde gericht en is PBC J2333.9-2343 nu geclassificeerd als een blazar, da’s een stelsel wiens straalstroom naar de aarde is gericht. PBC J2333.9-2343 ligt ruim 655 miljoen lichtjaar van ons vandaan en is zo’n vier miljoen lichtjaar in doorsnede (pakweg 40 keer groter dan het Melkwegstelsel). In het midden van PBC J2333.9-2343 bevindt zich een actief superzwaar zwart gat, dat omringd wordt door een snel roterende accretieschijf, waarvandaan in twee tegengestelde richtingen straalstromen met bijna de lichtsnelheid de ruimte in vliegen. De waarnemingen aan PBC J2333.9-2343 werden gedaan tussen september 2018 en januari 2019.
In het midden staat PBC J2333.9-2343. Credit: the Institute for Astronomy at the University of Hawaii
In het verleden is vaker waargenomen dat de straalstroom van richting is veranderd, maar dan was er altijd sprake van twee verschillende perioden van activiteit van de AGN, van de actieve kern van het sterrenstelsel. In het geval van PBC J2333.9-2343 lijkt er echter sprake te zijn van één uitbarsting van de actieve kern en dat binnen die uitbarsting door één of andere oorzaak de straalstroom van richting veranderde. Mogelijk botste het stelsel met een ander kleiner stelsel en leidde dat tot een verandering van richting. Het kan ook zijn dat een sluimerende periode van de AGN werd afgewisseld met een periode van sterke activiteit.
Meer hierover kan je lezen in ‘Multiwavelength monitoring of the nucleus in PBC J2333.9-2343: the giant radio galaxy with a blazar-like core’, Hernández-García et al., Monthly Notices of The Royal Astronomical Society, in press.
Bron: RAS.
