Credit: Christos Panagiotou et al/MIT.
Vorige week hadden we het er nog over: een ’tidal disruption event’ (kortweg een TDE), een heftige gebeurtenis dat een zwart gat langzaam maar zeker een ster oppeuzelt. Toen ging het over Scary Barbie, een TDE die 10,8 miljard lichtjaar van ons vandaan plaatsvond. In alle sterrenstelsels bevindt zich in de kern een superzwaar zwart gat en gemiddeld eens per 10.000 jaar komt er een ster té dichtbij en die verdwijnt dan in een tijdbestek van enkele weken of maanden geheel in het zwarte gat. Er zijn al zo’n 100 van die TDE’s waargenomen, maar het recent ontdekte exemplaar in het sterrenstelsel NGC 7392 breekt een record, namelijk dat van meest nabije TDE. NGC 7392 staat op ‘slechts’ 137 miljoen lichtjaar afstand en daarmee staat ‘ie vier keer dichterbij dan de vorige recordhouder. Sterrenkundigen beschouwen een afstand van 137 miljoen lichtjaar als liggend in hun achtertuin, hun kosmische achtertuin. De uitbarsting als gevolg van de TDE kreeg de naam WTP14adbjsh en sterrenkundigen van het MIT zagen dat ‘ie vooral helder was in het infrarood. En da’s best opvallend, want andere TDE’s zijn meestal helder in het optische en röntgendeel van het spectrum.
Credit: Panagiotou et al., ApJL, 2023.
WTP14adbjsh vond plaats in het jonge sterrenstelsel NGC 7392, waar een hoge graad van stervorming is. Dat WTP14adbjsh niet te zien was in het optische en röntgendeel komt waarschijnlijk niet door de gebeurtenis zelf, maar door dichte wolken van stof in het stelsel, zodat die straling er niet doorheen kon dringen – IR-straling kan dat wel. Eerdere TDE’s werden altijd waargenomen in rustige sterrenstelsels, zonder veel sterproductie, maar kennelijk treden ze ook op in actievere stelsels, zoals nu gebleken is. Stelsels met een hoge vorming van nieuwe sterren produceren veel stof, dus het kan zijn dat TDE’s in dergelijke stelsels vaker worden gemist, doordat de optische en röntgenstraling gehinderd wordt door het stof. Oplossing is dan om meer in het IR te kijken. Het zwarte gat dat de TDE WTP14adbjsh veroorzaakte is naar schatting 30 miljoen zonsmassa zwaar, bijna tien keer zo zwaar als Sgr A*, ons ‘eigen’ superzware zwarte gat. Deze TDE vond al in 2014 plaats, maar Christos Panagiotou en z’n collega’s ontdekten ‘m pas toen ze de archieven van de NEOWISE IR-satelliet van de NASA aan het uitpluizen waren.
Meer informatie vind je in het vakartikel van Christos Panagiotou, Kishalay De, Megan Masterson, Erin Kara, Michael Calzadilla, Anna-Christina Eilers, Danielle Frostig, Viraj Karambelkar, Mansi Kasliwal, Nathan Lourie, Aaron M. Meisner, Robert A. Simcoe, Robert Stein, Jeffry Zolkower. A Luminous Dust-obscured Tidal Disruption Event Candidate in a Star-forming Galaxy at 42 Mpc. The Astrophysical Journal Letters, 2023; 948 (1): L5.
Bron: MIT.
Speak Your Mind