Artistieke impressie van een planeet die in een ster verdwijnt en wordt opgegeten. Credit: International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA/M. Garlick/M. Zamani
Zwarte gaten die sterren oppeuzelen zijn al vele malen gespot door sterrenkundigen, tidal disruption events (TDE’s) worden die extreme gebeurtenissen genoemd. Maar nu is er voor het eerst ook een andere kosmische schrokpartij waargenomen: die van een op de zon lijkende ster die een planeet verorbert. Het gaat om een ster 13.000 lichtjaar van ons vandaan – dus in de Melkweg – in het sterrenbeeld Arend (Aquila). Sterrenkundigen van MIT’s Kavli Institute for Astrophysics and Space Research zagen de ster in eerste instantie met een factor 100 in helderheid toenemen gedurende een periode van tien dagen. Dat gebeurde in mei 2020, waargenomen met de Zwicky Transient Facility (ZTF) van Caltech’s Palomar Observatorium in Californië. Daarna werd de lichtsterkte zwakker, maar vervolgens kwam er weer een uitbarsting, weliswaar minder sterk, maar eentje die langer duurde. Een team van sterrenkundigen onder leiding van Kishalay De heeft er meer dan een jaar over gedaan om uit te vogelen wat er precies gebeurd kan zijn en het enige wat alles kan verklaren is dat een planeet te dichtbij z’n ster kwam en toen in de ster terecht is gekomen en is verzwolgen. Met andere telescopen, zoals die van het Keck Observatorium op Hawaï is nog gekeken of er geen andere alternatieven mogelijk zijn, zoals een binair systeem waarbij materieoverdracht plaatsvindt, maar daarbij gaat er altijd waterstof en helium van de ene naar de andere ster, maar dat werd dit keer niet waargenomen.
Infografiek over de planeet die opgegeten werd door een ster. Credit: International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA/P. Marenfeld
Pas toen men de ster ging waarnemen met de telescoop van het Palomar observatorium viel het kwartje. Met een infraroodcamera van het observatorium zag men dat de ster erg helder was in het nabije infrarood. Op die golflengte wordt straling ontvangen van koude materie. Kennelijk was de ster materie aan het uitspuwen, die hij eerder zelf ontvangen had en dat condenseerde tot koude stofwolken. Het zou nog kunnen gaan om twee sterren die aan het samensmelten waren, maar toen men ook gegevens van NASA’s NEOWISE IR satelliet erbij ging pakken zag men dat de hoeveelheid uitgestoten materie slechts 1/1000e was van wat bij een samensmelting van een binair systeem te verwachten is, in totaal zo’n 33 aardmassa’s. Het ging dus om iets met de massa van pakweg 1/1000e van dat van de ster en dat is een massa die vergelijkbaar is met die van Jupiter. Toen realiseerde men zich dat het dus ging om een planeet die in de ster terecht was gekomen. De massa van de ster zelf is 0,8 tot 1,5 die van de zon. Over pakweg vijf miljard jaar zal onze zon groeien tot een rode reuzenster en dan zal het lot van de aarde vergelijkbaar zijn met dat van deze planeet: ook de aarde zal dan verzwolgen worden door de zon.
Meer informatie vind je in dit vakartikel, verschenen in Nature. Bron: NOIRLab.
Speak Your Mind