29 maart 2024

Webb heeft nog meer structuren ontdekt in de planetoïdengordel rondom Fomalhaut

De planetoïdengordels rondom Fomalhaut, zoals vastgelegd met Webb. De ster is weggefliterd in het midden. Credit: NASA, ESA, CSA, A. Pagan (STScI), A. Gáspár (University of Arizona)

Sterrenkundigen hebben met de Webb ruimtetelescoop de ogen gericht (in het infrarood) op de jonge ster Fomalhaut, de helderste ster van het zuidelijke sterrenbeeld Zuidervis (Piscis Austrinus), waar in 1983 al een stofring omheen werd ontdekt, destijds met de Nederlands-Amerikaanse Infrared Astronomical Satellite (IRAS). De stofgordel bestaat uit materiaal dat ontstaan is door botsingen in de gordel van objecten zoals planetoïden en kometen, die wij ook in ons eigen zonnestelsel kennen. De gordel of band werd eerder ook al bestudeerd met Hubble, Herschel en de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili. Maar nu heeft Webb er dus naar gekeken en dat heeft de ontdekking opgeleverd van twee nieuwe gordels, gelegen bìnnen de eerder bekende stofgordel. András Gáspár (University of Arizona in Tucson, VS) en z’n team keken naar Fomalhaut met Webb’s Mid-Infrared Instrument (MIRI), en die kon de gordels zien, die eerder nog niet waren gezien. Verder werd er in de buitenste gordel door Webb ook een verdikking gezien, iets wat ze de ‘great dust cloud’ hebben genoemd. Hubble had in 2008 ook al eens een verdikking gezien, maar die bleek in 2014 weer verdwenen te zijn. En nu dus deze verdikking, die mogelijk is ontstaan doordat twee grote ijsklompen in de gordel tegen elkaar zijn gebotst en er een uitdijende wolk van fijne ijzige stofdeeltjes is ontstaan.

Gelabelde versie van de foto plus uitvergrotingen van de verdikking. Credit: NASA, ESA, CSA, A. Pagan (STScI), A. Gáspár (University of Arizona)

Men denkt dat de drie planetoïdengordels het gevolg zijn van de formatie van planeten in de schijf rondom Fomalhaut. Die planeten zelf zijn nog niet waargenomen. De drie gordels strekken zich uit tot een afstand van 23 miljard kilometer, da’s 150 keer de afstand aarde-zon. De buitenste gordel is ongeveer twee keer zo groot als de Kuipergordel, de gordel van ijskoude objecten rondom de zon, voorbij de baan van Neptunus.

Hier is het vakartikel over de waarnemingen met Webb van Fomalhaut, verschenen in Nature Astronomy. Bron: ESA.

Share

Speak Your Mind

*