28 maart 2024

Theorie van de ‘Blazar Reeks’ lijkt inderdaad te kloppen

Credit: NASA/JPL-Caltech/GSFC

Blazars zijn quasars, waarvan één van de jets of straalstromen vol met hoogenergetische deeltjes recht naar de aarde is gericht. Nee, ze zijn daarmee geen dodelijke Deathstars, want ze staan zeer ver weg, op veilige afstand van de aarde. Motor van de quasars en daarmee ook van blazars is een superzwaar zwart gat in de kern van het sterrenstelsel, waar zeer veel materie naar toe stroomt, waarmee de accretieschijf rondom het zwarte gat wordt geactiveerd. Recent zijn welgeteld 106 blazars – hun naam ontlenen ze aan het prototype, BL Lacertae – nader bestudeerd, allemaal recent geïdentificeerd als zijnde blazar en niet erg lichtsterk, in tegenstelling tot eerder bekende blazars. Abe Falcone (Penn State Universe) en zijn team onderzochten de zwakke blazars om een theorie te staven, die dateert uit 1998 en die bekend staat als de ‘Blazar Reeks’ (Engels: Blazar Sequence). Blazars zenden in alle delen van het EM-spectrum straling uit, van de laagenergetische radiostraling tot de zeer hoogenergetische gammastraling. Wat alle blazars kenmerkt zijn twee pieken in dat spectrum, eentje bij gammastraling en eentje bij lagere energieën – zie het voorbeeld van enkele spectra hieronder.

Credit: Fossati et al., 1998

Waar de twee pieken precies liggen in het spectrum (wat dus hun golflengte is) en welke intensiteit ze hebben verschilt per blazar, maar één rode draad lijkt er wel te zijn: de laagenergetische piek van lichtsterkere blazars is ‘roder’ dan van lichtzwakkere blazars, dat wil zeggen dat de piek minder energie heeft, oftewel de laagenergetische piek van lichtzwakkere blazars is ‘blauwer’, die heeft juist meer energie. Dat is de theorie van de Blazar Reeks, die dus al 25 jaar oud is. Om die te testen onderzochten ze 106 lichtzwakke blazars met de Neil Gehrels Swift ruimtetelescoop, die röntgenstraling en gammastraling kan zien. En na toepassing van kunstmatige intelligentie (AI) om de gegevens te analyseren kwam daaruit naar voren dat er inderdaad sprake is van een verdeling van de pieken conform de Blazar Reeks. De sterrenkundigen zijn van plan om nu nog meer objecten te gaan onderzoeken, die mogelijk lichtzwakke blazars zijn, om meer te weten te komen over de Blazar Reeks.

Hier het vakartikel over het onderzoek aan de blazars, verschenen in The Astrophysical Journal. Bron: PSU.

Share

Comments

  1. Robert Heijd zegt

    Zat zo’n beetje te denken dat, omdat de jets van quasars/blazars altijd loodrecht op het accretievlak en voor zover mij bekend ook loodrecht op die van het bijbehorende galactische vlak staan, dit toch moet duiden op een magnetisch geheel, met een noord-en een zuidpool.

Laat een antwoord achter aan Robert Heijd Reactie annuleren

*