Site pictogram Astroblogs

Hubble heeft vermoedelijk een middelgroot zwart gat ontdekt in bolhoop M4

De kern van M4. Credit: ESA/Hubble & NASA

Sterrenkundigen hebben met de Hubble ruimtetelescoop een kandidaat-middelgroot zwart gat ontdekt in de kern van M4, de bolvormige sterrenhoop (kortweg: bolhoop) die met een afstand van 6000 lichtjaar het dichtst van alle bolhopen bij de aarde staat en die een baan om het centrum van de Melkweg heeft, één rondje per 116 miljoen jaar. Zwarte gaten zijn er in drie gewichtsklassen, de stellaire zwarte gaten, die ergens tussen 8 en 100 zonsmassa zwaar zijn, de middelgrote zwarte gaten die honderden tot enkele honderduizenden keren de massa van de zon hebben en tensloytte de superzware zwarte gaten, die miljoenen tot miljarden keren de massa van de zon hebben. Stellaire zwarte gaten (in dubbelstersystemen) en superzware zwarte gaten (in de kernen van sterrenstelsels) zijn er in overvloed gevonden, maar die middelgrote zwarte gaten (Engels: intermediate black holes, IMBH’s) zijn het lastigs te vinden. Er zijn eerder kandidaat-middelgrote zwarte gaten ontdekt (3XMM J215022.4-055108, in 2020, en HLX-1, in 2009 ), maar die zijn niet in ons eigen melkwegstelsel te vinden, maar in andere sterrenstelsels. Maar nu is er mogelijk dus ook zo’n zwart gat ontdekt in de kern van bolhoop M4, eentje die een massa van 800 ± 300 zonsmassa heeft. Het zwart gat zelf is niet te zien, maar wat ze met Hubble en ook Gaia, de Europese ruimtetelescoop, hebben gedaan is de beweging van sterren in de kern van M4 meten. Gedurende twaalf jaar maar liefst werd die beweging gemeten en daaruit konden ze meten waar de sterren omheen draaien, als ware het bijen in een korf. Allerlei alternatieve verklaringen voor de beweging, zoals een zwerm kleine zwarte gaten of neutronensterren (40 stuks binnen een straal van een tiende lichtjaar), kon worden uitgesloten en wat overbleef was dat de sterren draaien om een middelgroot zwart gat.

Hier het vakartikel over de metingen aan M4, te verschijnen in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Volume 522, Issue 4, July 2023. Bron: ESA/Hubble.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten