28 maart 2024

Elon Musk, mega-raketten en Mars “it’s all about the money”

Elon Musk, en Mars, Credits; Pixabay

Het einddoel van Elon Musk, oprichter en CEO van SpaceX, is helder, hij wil Mars koloniseren, en snel. De gedreven en razendsnel manoeuvrerende zakentycoon en pionier van de commerciële ruimtevaart Musk heeft in het recente verleden stelselmatig aangegeven dat hij het vestigen van een zelfvoorzienende stad op Mars als uiteindelijk doel voor ogen heeft en dat dit ambitieuze plan rond 2050 gerealiseerd zou kunnen zijn. Primair zal dit plan geconcretiseerd moeten gaan worden door het Starship-raketsysteem, dat ontworpen en gebouwd wordt door Musk’s bedrijf SpaceX. Voor de financiering van SpaceX’ ruimteschepen, zijn een reeks van bedrijven opgericht door Musk, o.a. SolarCity (nu Tesla) en Starlink. En, zoals uitgebreid in zijn biografie te lezen is, is SpaceX op zijn beurt weer opgericht door Musk met geld verkregen uit de verkoop van PayPal, waar Musk mede-eigenaar van was. PayPal werd in 2002 voor 1,5 miljard USD verkocht aan eBay. Musk streek 200 miljoen USD op, en het grootste deel van dit geld stak hij in SpaceX. Op zijn eigen onconventionele wijze, breidde hij SpaceX uit, maar niet op eigen houtje. SpaceX is afhankelijk van een keur aan (inter)nationale grootinvesteerders en ook van de contracten van de Amerikaanse overheid om de toekomst van het bedrijf te garanderen. Recent meldde de site The Information dat SpaceX sinds 2003 zo’n totaal aan $ 15.3 miljard heeft ontvangen van de Amerikaanse overheid voor o.a. de ontwikkeling van satellieten. Met al dit geld financiert SpaceX zijn raketten en satellieten, waarvan het Starship (voorheen genoemd ‘Mars Kolonial Transporter of BFR) momenteel de blikvanger is. Dit Starship moet uiteindelijk volledig herbruikbaar zijn, en zal uitgerust worden met ruim dertigtal Raptor-motoren. De Raptor-motor gebruikt als brandstof LOX (vloeibare zuurstof) en methaan. De Falcon 9 en de Falcon Heavy (geïntroduceerd in resp. 2010 en 2018, brandstof ‘RP‘ en Merlin-motoren) zijn de grote werkpaarden van SpaceX, zij lanceren o.a. satellieten in een aardebaan. Maar met het Starship moet Musk en co. Mars ‘and beyond’ gaan koloniseren. .

Elon Musk’s ‘Musk-land’, biografie, vier manieren om geld te genereren
Het is duidelijk dat met deze tak van ruimtesport astronomische bedragen gemoeid zijn. Hoe genereert SpaceX dit geld? Wat kost bijvoorbeeld zo een lancering van het Starship/Super heavy-combinatie, de grootste raket ooit gebouwd? Wie zijn de investeerders? Met onderstaand blog tracht ik een globaal beeld te geven van SpaceX en de kosten, alsmede de inspanningen gedaan voor groei en financiering, die gemoeid zijn met de realisatie van Musk’s ruimtevaartplannen. De lancering van het mega-raketsysteem Starship, kost momenteel zo’n 10 miljoen USD. De Falcon 9 kost per lancering ong. 70 miljoen dollar. Maar om ruimtevaart commercieel te maken, moet dit uiteindelijk allemaal natuurlijk goedkoper.

Elon Musk, (geb. 1971 in Pretoria, Zuid-Afrika) is de oprichter van SpaceX en medebedenker en -oprichter van Zip2 en Tesla en PayPal. Momenteel is hij is algemeen directeur (CEO) en Chief Designer (CDO) van SpaceX, algemeen directeur en productarchitect van Tesla en voorzitter van SolarCity. Zoals gezegd ontving Musk bij de verkoop van PayPal in 2002, 200 miljoen USD, waarvan hij er 165 gebruikte voor SpaceX. Musk was met 11,7% van de aandelen de grootste aandeelhouder van PayPal voor de overname. SpaceX is het merk ‘Space Exploration Technologies Corporation’ en ontwerpt c.q. bouwt ruimteschepen en verzorgt communicatiediensten in de ruimte. Het HQ ook wel schetsend genoemd ‘Musk-land’, zetelt op One Rocket Road, Hawthorne, Californië (VS). Het doel van het bedrijf is de kosten van ruimtetransport omlaag te brengen en van de mens ‘een interplanetaire soort’ te maken. Dit alles moet ten goede komen aan de mens daar zoals Musk stelt het tegenovergestelde van deze redenering ‘makes no sense’. Musk doet dit op zijn eigen wijze. Ashlee Vance, de schrijver van zijn biografie (Virgin Books, 2015) beschrijft Musk fraai, blz. 5: “Forget Steve Jobs. Musk is a scifi version of P.T. Barnum who has gotten extraordinarily rich by preying on people’s fear and sellf-hatred. Buy a Tesla. Forget about the mess you have made of the planet for a while.” En daarom, stelt Vance vast, blz.17; “Where Mark Zuckerberg wants to help your baby photos, Musk wants to …well… save the human race from self-imposed or accidental annihilation.” En in Musk’s eigen woorden, op blz. 9: “I think there are probably too many smart people pursuing Internet stuff, finance, and law. That is part of the reason why we haven’t seen as much innovation.”

SpaceX, 1 Hawthorne Road, California, VS, Credits; Steve Jurvetson, 2020, Creative Commons

SpaceX bouwt de Falcon 9, de Falcon Heavy, en het Starship alsook het Dragon-ruimteschip voor vracht en astronauten. SpaceX genereert inkomsten in vier primaire bedrijfsonderdelen: 1. Productie van raketten, ruimteschepen en satellieten voor eigen gebruik en voor anderen. Een belangrijke klant is NASA, met wie SpaceX meer dan miljarden aan contracten heeft voor het ontwerpen en bouwen van ruimtevaartuigen die teruggaan tot 2006 en zich tot ver in de toekomst uitstrekken. 2. SpaceX verzorgt transport van mensen en vracht naar de ruimte o.a. naar het ISS. En in 2020 werd een contract gesloten om een soortgelijke dienst te leveren voor NASA’s Lunar Gateway Space Station. Verder plaatst SpaceX satellieten in een baan om de aarde voor commerciële partijen. Daarnaast biedt SpaceX ruimtetoerisme aan voor individuen, voor een miljoen dollar. 3. Communicatiesatellieten. SpaceX kan satellieten inzetten voor overheids- of commerciële ondernemingen en heeft zijn eigen satellietnetwerk ontwikkeld en geïmplementeerd, Starlink, bedoeld om inkomsten te genereren als een wereldwijde internetserviceprovider. 4. Missies voor defensie. SpaceX heeft ook contracten met de Amerikaanse regering voor defensiemissies, waaronder het United States Air Force Space and Missile Systems Center.

SpaceX, voorsprong door focus en techniek, grootinvesteerders
SpaceX is een particulier bedrijf dat zijn jaarlijkse omzetgegevens van Starlink of de lanceringen, niet openbaar maakt. En aangezien het bedrijf zijn financiële gegevens niet aan de SEC (een instantie waar Amerikaanse bedrijven documenten moeten overleggen voor transparantie voor analisten en beleggers) of de media rapporteert is het dus lastig een goed beeld te krijgen van de waardering ten opzichte van de financiële gegevens van het bedrijf. Bij gebrek aan openbare deponeringen kunnen buitenstaanders slechts een gedeeltelijk beeld van de kosten, inkomsten en toekomstige projecties van het bedrijf samenstellen op basis van anekdotische informatie, zoals gegunde contracten die openbaar zijn gemaakt. Of SpaceX bijvoorbeeld winstgevend is of niet, kan dus alleen op schattingen worden gebaseerd. SpaceX geniet voordelen ten opzichte van de weinige concurrenten die het heeft op grond van zijn meer gefocuste activiteiten, technologie en zijn productiecapaciteit. Veel van zijn toekomstperspectieven zullen echter voortkomen uit vrij substantiële overheids- en commerciële contracten, waardoor het inkomstenbeeld zeer gevoelig wordt voor de voltooiing en vernieuwing van dergelijke overeenkomsten. SpaceX  heeft zichzelf inmiddels gevestigd als een waardevolle bron voor NASA, het ministerie van Defensie, commerciële ondernemingen en individuen die op zoek zijn naar een unieke kans om in de ruimte te reizen. Hun laatste financiering werd op 23 maart 2023 opgehaald uit een subsidieronde. Het Public Investment Fund van Saudi-Arabië en de Abu Dhabi Investment Authority zijn de meest recente investeerders.

Investeerders in SpaceX zijn verder onder meer Founders Fund, Sequoia, Gigafund en Google. Andreessen Horowitz, een durf-investeerder bijgenaamd ‘A16z’ nam ook deel aan Elon Musk’s zogenoemde ‘leveraged buy-out’ (LBO) van Twitter, een deal van $ 44 miljard die eind oktober 2022 werd afgesloten. In 2022 kampte SpaceX met forse vertragingen in zijn Starship-programma. Aan de positieve kant, de satelliet-internetservice van het bedrijf, Starlink, bereikte 1 miljoen abonnees en bood een oplossing voor gebruikers in Oekraïne die te maken hadden met infrastructuurstoringen na de invasie van Rusland, zie o.a. Arie’s blog. SpaceX slaagde er ook in om in één jaar tijd meer dan 60 raketlanceringen te maken via zijn Falcon-programma, een record. Het bedrijf is momenteel druk bezig met de ontwikkeling van zijn Starship- en Super Heavy-lanceervoertuigen in de Starbase-faciliteit van het bedrijf in Boca Chica, Texas. Een poging tot een eerste orbitale vlucht met Starship mislukte recent.

Tijdlijn SpaceX groei en financiering
De tijdlijn van SpaceX van groei en financiering begon in 2001 toen Elon Musk Rusland bezocht om daar intercontinentale ballistische raketten te gaan kopen. Hij was nog bezig een model voor een ruimtevaarbedrijf te bedenken, en wilde een voordelige Russische raket kopen, om o.a. planten en dieren naar Mars te brengen. Musk zou in 2002 SpaceX lanceren en het commerciële ruimtevaarttijdperk werd ingeluid. In de periode 1998-2005 fuseerde Peter Thiel’s bedrijf Confinity, met Musk’s X.com om PayPal te creëren. Het platform faciliteerde het gebruik van eBay. eBay nam PayPal in 2002 over voor $ 1,5 miljard. Thiel gebruikte het geld om Palantir Technologies in 2004 op te richten voordat hij in 2005 het Founders Fund lanceerde. Palantir Tech investeerde in verschillende bedrijven, waaronder SpaceX. SpaceX onthulde destijds al plannen voor een bemand ruimteschip, wat nu de ‘Dragon’ is.

SpaceX en NASA bij lanceerplaats 39A, KSC, Florida, Credits; NASA

In de periode 2006-2010 voerde SpaceX zijn eerste Falcon 1-lancering uit, deze ‘maiden-trip’, eindigde voortijdig maar genereerde wel inkomsten uit lanceringsorders voor het bedrijf van enkele miljoenen dollars. Er volgden nog een tweetal mislukte Falcon 1-lanceringen plaats maar in september 2008 lanceerde SpaceX met succes dit type raket in een baan om de aarde. Het bedrijf zou ook in dat jaar een onderhoudscontract voor NASA’s ISS-deel binnenhalen ter waarde van meer dan $ 1 miljard. De financiële positie van SpaceX begon te veranderen toen de vierde lanceerpoging slaagde. Musk verdeelde zijn resterende $ 30 miljoen tussen Tesla en SpaceX. In deze periode won het bedrijf ook NASA’s eerste Commercial Resupply Services (CRS)-contract, waarmee het SpaceX werd behoed voor een financiële crash. NASA beloofde verschillende commerciële vluchten aan te schaffen, zolang ze bepaalde capaciteiten vertoonden, waardoor de ontwikkeling van Falcon 9 werd versneld. Deze ontwikkeling begon met startkapitaal van het COTS-programma (Commercial Orbital Transportation Services) in 2006. Het hele contract was $ 278 miljoen waard.

De periode 2012-2016. Begin 2012 bezat Musk bijna tweederde van de SpaceX-aandelen (70 miljoen stuks, geschatte waarde $ 875 miljoen). De waarde van SpaceX was destijds $ 1,3 miljard. In mei 2012 zou SpaceX’ Dragon C2+ het eerste commerciële ruimteschip worden om vracht naar het ISS te vervoeren. Na de vlucht verdubbelde de waardering van het eigen vermogen van SpaceX bijna tot $ 20 per aandeel, of $ 2,4 miljard. SpaceX had, in zijn eerste decennium van operaties, ongeveer $ 1 miljard aan financiering binnen gesleept. In 2014 werd er wereldwijd om 20 commerciële lanceercontracten openlijk gestreden, waarvan SpaceX er negen won. Arianespace verzocht destijds de Europese regeringen om extra subsidies om de concurrentie van SpaceX het hoofd te bieden. In hetzelfde jaar begonnen de prijzen en mogelijkheden van SpaceX de markt te beïnvloeden m.b.t. Amerikaanse militaire ladingen, die werd gedomineerd door de ULA (United Launch Alliance). Dit monopolie had geleid tot een stijging van de Amerikaanse lanceerkosten tot zo’n $ 400 miljoen. Begin 2015 haalde SpaceX $ 1 miljard aan financiering op bij Fidelity en Google voor 8,3% van het bedrijf. Na deze financiering werd de waardering van SpaceX geschat op $ 12 miljard.

De periode 2017 -. SpaceX verdiende $ 350 miljoen in juli 2017, waardoor de waardering van het bedrijf steeg tot $ 21 miljard. In hetzelfde jaar verwierf het bedrijf een wereldwijd marktaandeel van 45% voor toegewezen commerciële lanceercontracten. Ook richtte SpaceX The Boring Company op in 2017 en begon met de bouw van een testtunnel grenzend aan het HQ van SpaceX. The Boring Company werd later een afzonderlijke rechtspersoon waarvan 6% van het eigen vermogen naar SpaceX ging. Eind 2020 haalde SpaceX $ 1,9 miljard aan financiering op, waardoor de waardering op $ 46 miljard kwam. In 2021 haalde SpaceX nog eens $ 1,61 miljard op bij 99 investeerders, waardoor de waardering steeg tot ongeveer $ 74 miljard. Tegen het eind van 2021 had SpaceX meer dan $ 6 miljard aan aandelenfinanciering opgehaald, waardoor de waardering op $ 100,3 miljard kwam. Met deze waardering van ruim $ 100 miljard werd SpaceX in dat jaar het meest waardevolle particuliere bedrijf ter wereld. In hetzelfde jaar sloot het bedrijf een contract met Microsoft Azure om netwerk- en computerservices op de grond aan te bieden voor Starlink.

Volgens analyses van financiële experts verdiende SpaceX respectievelijk $ 980 miljoen en $ 2,27 miljard aan Starlink- en lanceerinkomsten in 2022. Tevens haalde het bedrijf $ 2,2 miljard op. De waarde steeg naar $ 127 miljard. In 2023 lanceerde SpaceX een nieuwe financieringsronde om $ 750 miljoen op te halen. Dit lukte, en met deze nieuwe financieringsronde wordt het bedrijf inmiddels op ruim $ 137 miljard gewaardeerd.

Uit de waarderingsgegevens van SpaceX Revenue blijkt dat de waarde van het bedrijf in 2010 meer dan $ 1 miljard bedroeg. Dit cijfer is gegroeid van ongeveer $ 33,3 miljard in mei 2019 tot $ 46 miljard in augustus 2020. De waarde van SpaceX in oktober 2021 en juli 2022 was respectievelijk $ 100 miljard en $ 127 miljard. De marktwaarde van het bedrijf is in drie jaar tijd verviervoudigd. Met een waardering van $ 140 miljard heeft SpaceX industriereuzen als Lockheed Martin en Boeing ingehaald en zou het op hetzelfde niveau kunnen staan als ByteDance. Volgens een schatting van de Bloomberg Billionaires-index bezit Musk 44% van de aandelen in het bedrijf. Als gevolg hiervan bedroeg de waardering van de SpaceX-aandelen in zijn persoonlijke bezittingen ongeveer $ 61,6 miljard.

SpaceX-uitgaven
Volgens Elon Musk bedragen de lanceerkosten van de Falcon 9-raket sinds 2016 62 Iin ’22 iets meer, zo’n 67miljoen dollar. Het is de bedoeling dat uiteindelijk , door de raket volledig te gaan hergebruiken, de lanceerkosten met ongeveer de helft verlaagd kunnen worden. De kosten voor complexe lanceringen kunnen hoger zijn, maar zoals gezegd SpaceX is een particulier bedrijf dat niet onthult hoe het het geld verdient c.q. besteedt. De kans is groot dat bijvoorbeeld de Inspiration4-missie veel meer heeft gekost, (mogelijk rond de $ 200 miljoen), vooral omdat er een bemanning nodig was. SpaceX moet tijdens zo een lancering de veiligheid van de bemanning in een baan om de aarde en bij de landing op aarde garanderen. Financieel analisten wijzen op satellietlanceringen als de belangrijkste winstverdiener van SpaceX. SpaceX schreef geschiedenis in februari 2018 toen het de Falcon Heavy lanceerde, die volgens SpaceX “met een factor twee de krachtigste operationele raket ter wereld” is. En In december 2018 meldde een Wall Street Journal-rapport dat het bedrijf een half miljard had opgehaald om een groot satelliet-internetproject genaamd Starlink te financieren. Na de lancering van Falcon 9 beweerde het bedrijf dat de lanceerkosten ongeveer $ 90 miljoen bedroegen. SpaceX heeft kostenbesparingen gerealiseerd (SpaceX is een verticaal geïntegreerd bedrijf dat zijn toeleveringsketen vanaf nul heeft opgebouwd en technologie en processen heeft vernieuwd) en aangetoond dat de lanceerkosten van raketten gedaald zijn van 90 naar tussen de 60 – 70 miljoen USD.

Veel experts uit de industrie en institutionele investeerders zijn er zeker van dat SpaceX waardevoller zal zijn dan Tesla. Morgan Stanley, een analist, schreef in 2021: “De meerderheid van onze klanten (volgens enquêtes en klantbesprekingen) gelooft dat SpaceX uiteindelijk een hogere waardering en betekenis zou kunnen afdwingen dan zelfs Tesla.” SpaceX staat voor verschillende uitdagingen als bedrijf, waarbij concurrentie een van de grootste uitdagingen is. Het bedrijf wordt geconfronteerd met concurrenten zoals OneWeb, gevestigd in Londen en gesteund door Richard Branson van Virgin Group en de SoftBank Group Corp. uit Japan, evenals LeoSat Enterprises, gevestigd in Washington, D.C., Arianespace en Boeing Satellite Systems, Inc. De internationale markt voor lanceringen van commerciële ruimtevaartuigen groeit recent gestaag, van zo’n 7 miljard dollar (2021) en mogelijk in 2028 naar zo een 13 miljard dollar. Analisten schatten dat er tegen 2030 zo’n $ 40  miljard in zal omgaan.

Jim Bridenstine, en Elon Musk bij de lancering van de Crew Dragon in januari 2020. De lucht is weer geklaard. Credits; NASA

Veiligheid in de civiele ruimte. Nadat Jim Bridenstine, hoofd van NASA, via een podcast hoorde dat Elon Musk marihuana had gerookt, gaf Bridenstine opdracht tot een veiligheidsevaluatie van de twee bedrijven die gemachtigd zijn om astronauten naar het ISS te vervoeren. Dergelijke gebeurtenissen kunnen de inspanningen van SpaceX vertragen om zijn activiteiten voort te zetten.

De conclusie is dat de waarde van SpaceX is de afgelopen jaren enorm gegroeid. De plannen van het bedrijf met Starlink, de vele Falcon-lanceringen, en de ontwikkeling van het Starship zijn hier debet aan. De waarde van SpaceX in oktober 2021 en juli 2022 was respectievelijk $ 100 miljard en $ 127 miljard, en is in drie jaar tijd doorgestegen naar een waardering van zo’n $ 140 miljard  Maar ondanks de hoge waarderingsrecords, zijn rapporten over de winstgevendheid van SpaceX mogelijk niet afdoende daar het bedrijf zijn records voor goed financieel inzicht niet onthult. Wat echter zeker is, is dat het bedrijf een percentage van zijn geld verdient met lanceringen. Mars blijft Musk’s ultieme doel, bedrijven als Starlink, Neuralink en Tesla moeten dit helpen verwezenlijken. Voor een tijdlijn van Musk’s Marskolonisatieprojecten zie deze Astroblog, voor de kosten van de lanceringen van SpaceX, zie hier. Voor Musk, SpaceX en de nucleaire optie, zie mijn blog ‘Naar Mars of niet naar Mars’ dat is de vraag.. Bronnen: Business Insider, Bloomberg, BusinessModelAnalyst, SpaceX, NASA, WSJ, CNBC, ArsTechnica, Space.com, Ashlee Vance ‘Elon Musk’ (2015).

Share

Comments

  1. Nu nog een maliënkolder breien die de kosmische straling en cme´s van de zon daar tegenhoud, zie https://www.nasa.gov/feature/space-radiation-won-t-stop-nasa-s-human-exploration

  2. Angele van Oosterom zegt

    Yep, wel een hippe maliënkolder natuurlijk, met Tesla of SpaceX-logo 🙂
    Maar straling is zeker een probleem,.. alleen ook op aarde zijn er levende organismen die een flinke dosis aankunnen. Kennelijk vindt het leven, zoals wij dat kennen, en althans sommige soorten, toch een manier om zich te hardenen tegen extreme omstandigheden. Uiteindelijk zal er mogelijk m.b.v. technologie en/of genetische mutaties een manier gevonden worden om zich beter aan te passen. Net als organismen zich ook al eeuwen lang op aarde aanpassen aan allerlei omstandigheden. Zie bijvoorbeeld zo een superbacterie D. radiodurans;

    https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC99018/

    En ooit bleek zuurstof ‘giftig’,

    “Since life was totally anaerobic 2.7 billion years ago when cyanobacteria evolved, it is believed that oxygen acted as a poison, and wiped out much of anaerobic life, creating an extinction event.”

    https://asm.org/Articles/2022/February/The-Great-Oxidation-Event-How-Cyanobacteria-Change

    • Evolutie heeft tijd nodig. Het verhoogde stralingsniveau op Mars moet door mutaties een beter DNA reparatie mechanisme produceren (zie link) maar de tijd daarvoor ontbreekt. Ons menselijk DNA is m.i. te complex en onze reproductie cyclus veel te traag voor nieuwe gemuteerde (lees levensvatbare) generaties. zie: https://en.wikipedia.org/wiki/Radioresistance
      Misschien dat je daar wegens kanker veel korter leeft als je daar wordt geboren en de reproductie uit noodzaak versnelt; in de middeleeuwen werden “we” ook maar gemiddeld 30-35 jaar oud (met zeer hoge zuigelingen sterfte).

Speak Your Mind

*