In de nacht van zaterdag 12 op zondag 13 augustus vindt het jaarlijkse maximum van de meteorenzwerm Perseïden plaats. Tegen het einde van de nacht, tussen 3 en 4 uur, zijn tot 65 meteoren per uur te verwachten. Doordat het eigenlijke maximum zondag overdag valt zijn in de nacht na het maximum, van zondag op maandag, vrijwel evenveel ‘vallende sterren’ te zien. De meteoren zijn met het blote oog te zien vanaf een onbewolkte, liefst donkere plek. Op plaatsen met veel lichtvervuiling is slechts een kwart van het maximale aantal meteoren zichtbaar.
De kaart van Nederland toont de verwachtte aantallen meteoren per uur, tijdens het maximum op 13 augustus om 3:45 uur, bij heldere hemel. De kleur geeft voor iedere plaats aan hoeveel meteoren vanuit die locatie te verwachten zijn. Vanuit lichte gebieden op de kaart, bijvoorbeeld in en rond steden, zijn minder “vallende sterren” te zien dan vanuit donkere gebieden, door de lichtvervuiling. Het aantal meteoren per uur behorende bij iedere kleur kan worden afgelezen in de legenda. Credit data lichtvervuiling: RIVM. Credit kaartje: Marc van der Sluys/hemel.waarnemen.com.
Vallende sterren zijn lichtflitsen die af en toe aan de sterrenhemel verschijnen. De flitsen hebben echter niets met sterren te maken. Ze worden veroorzaakt door ruimtepuin, vaak niet groter dan een zandkorrel, dat ongeveer 100 kilometer boven ons hoofd in de aardatmosfeer terecht komt. Door de hoge snelheden wordt de lucht vóór zo’n gruisdeeltje gecomprimeerd, verhit en aan het gloeien gebracht, wat wij zien als een flitsje. De snelheden van de Perseïden zijn meestal meer dan 200.000 km/uur. De Perseïden kenmerken zich door hun helderheid en snelheid, en incidenteel nalichtende sporen.
Het hemelkaartje toont de sterrenhemel in noordoostelijke richting op 13 augustus om 3:45 uur. De (groene) balk onderin is de horizon. De (gele) cirkel geeft de radiant aan, het punt waar de meteoren vandaan lijken te komen; de sporen stellen meteoren voor (schematisch). De blauwe lijntjes tonen de sterrenbeelden; de naam is in ieder sterrenbeeld vermeld. Linksonder is de (steel)pan in de Grote Beer te herkennen, midden-boven het W-vormige sterrenbeeld Cassiopeia. Credit: Marc van der Sluys/hemel.waarnemen.com.
De Perseïden zijn genoemd naar het sterrenbeeld Perseus, waar de vallende sterren vandaan lijken te komen. Dit sterrenbeeld staat bij ons ’s nachts hoog boven de noordoostelijke horizon. De meteorenzwerm bestaat uit achtergelaten puin van de komeet Swift-Tuttle. Doordat de aarde in haar baan om de zon door de puinwolk beweegt, zien wij deze meteorenzwerm ieder jaar rond dezelfde datum.
De grafiek toont meteorenaantallen per uur voor een donkere locatie in de nacht van het maximum. De aantallen Perseïden zijn in rood, die van de overige meteoren (andere zwermen en sporadische meteoren) in blauw. Zoals de meeste zwermen pieken de Perseïden tegen het einde van de nacht. Credit: Marc van der Sluys/hemel.waarnemen.com.
De Perseïdenzwerm valt dit jaar gunstiger dan gemiddeld. Dit komt volgens Marc van der Sluys, sterrenkundige aan de Universiteit Utrecht en maker van de website hemel.waarnemen.com, doordat de maan voor slechts tien procent is verlicht en nauwelijks stoort. Hierdoor zijn dit jaar veel meer vallende sterren te zien dan vorig jaar. Daarnaast zijn er dus twee kansen om de Perseïden te zien. Om de meteoren zelf waar te nemen is geen speciale apparatuur nodig; het blote oog, een heldere hemel en een donkere waarneemplaats volstaan. Een ligstoel en warme kleding zorgen voor extra comfort. Meer informatie is te vinden op de website hemel.waarnemen.com.
De foto is een opname van een zeer heldere meteoor tijdens de meteorenzwerm Leoniden in november 2009. Credit: Ed Sweeney, Santa Cruz, USA (gebruiker Navicore op Wikipedia). Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Leonid_Meteor.jpg
Meer informatie en details over deze en andere meteoorzwermen, inclusief kaartjes. tabellen en grafieken, zijn te vinden op https://hemel.waarnemen.
Bron: Astronomie.nl.
