Credit: NASA
Morgen is het donderdag 29 februari 2024, schrikkeldag. Die dag hebben we niet voor niets – zie de uitleg hieronder. De schrikkeldag werd voor het eerst voorgesteld in het decreet van Canopus van 6 maart 237 v.Chr. om de loop van de Egyptische kalender nauwkeuriger met de seizoenen aan te laten sluiten (er zijn echter geen aanwijzingen dat het werd toegepast). Het werd eerst in de juliaanse kalender toegepast als een extra dag die na 23 februari werd ingevoegd, waardoor de maand februari eens in de vier jaar 29 dagen duurde. Julius Ceasar voerde ‘m in 46 voor Christus in op advies van de sterrenkundige Sosigenes van Alexandrië. Toch was hiermee de Juliaanse kalender nog steeds niet sluitend met de werkelijke astronomische lengte van een jaar en liep het kalenderjaar na verloop van tijd achter op het zonnejaar. In 1582 kregen we de Gregoriaanse kalender, ingevoerd door Paus Gregorius XIII en die hebben we nu nog steeds – de afwijking daarvan is slechts één dag per 3200 jaar. En oh ja, over pakweg vier miljoen jaar is de snelheid van de aarde zodanig afgenomen (gemiddeld 14 microseconde per jaar) dat we helemaal geen schrikkeldag meer nodig hebben.
Credit: Qimono/Pixabay
Waarom hebben we eigenlijk schrikkeldagen?
Uitgangspunt van het gebruik van de schrikkeldag is het zogenaamde tropische jaar (van Grieks: tropein, wenden of keren), de gemiddelde tijd tussen twee passages van de Zon door het lentepunt. Dat tropische jaar duurt om precies te zijn 365,242347 dagen of 365 dagen 5 uur 49 minuten 1,114 seconde. De niet-schrikkeljaren tellen op de kalender 365 dagen, dus ieder jaar is de kalender bijna zes uren korter dan de aarde over één omwenteling om de zon doet. De vierjarige schrikkeldag is er dus om de kalender weer gelijk te trekken met het tropische jaar. Maar ja, 0,242347 dag of 5 uur 49 minuten en 1,114 seconde is niet hetzelfde als 6 uren, dus de schrikkeldag corrigeert niet alles. De schrikkeldag is eigenlijk iets te lang, want hierdoor loopt de kalender weer 45 minuten vóór op het tropische jaar. Als je iedere vier jaar een schrikkeldag hebt, dan zal die 45 minuten in een periode van 400 jaren oplopen tot drie dagen. In principe zou je dit op kunnen lossen door elke 128 jaar (dus elk 32ste schrikkeljaar) geen schrikkeljaar in te voeren, iets wat ze in Iran ook doen.
Wij gebruiken in het Westen zoals gezegd de zogenaamde Gregoriaanse kalender en die lost de overcompensatie op door eeuwjaren uit te zonderen van schrikkeljaren. Maar ook weer niet alle eeuwjaren: eeuwjaren die deelbaar zijn door 400 (zoals 2000) worden als schrikkeljaar behouden, eeuwjaren die niet deelbaar zijn door 400 (zoals 1700, 1800, 1900) niet. Helemaal 100% is de correctie daarmee nog steeds niet – zucht – want je blijft met kleine verschillen zitten, die in de loop van de vele eeuwen uitgroeien tot grotere waarden. Volgens berekeningen zou de eerstvolgende ‘extra’ correctie moeten plaatsvinden in het jaar 4905. In dat jaar zal er een extra schrikkeldag zijn. Dus twee jaar achter elkaar 29 februari. Een daarop volgende correctie zal moeten plaatsvinden in het jaar 8228. Op zich is dat jaar al een schrikkeljaar met 29 februari. Door deze extra correctie zal er dat jaar dan ook een 30e februari zijn. Ja ja mensen, je zou maar geboren worden op 30 februari 8228, dan word je in jaren niet oud.
Bron: Wikipedia
