26 april 2025

Hubble ontdekt middelzwaar zwart gat in het centrum van bolhoop Omega Centauri

Foto van Omega Centauri gemaakt met Hubble. Credit: ESA/Hubble & NASA, M. Häberle

Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met behulp van de Hubble ruimtetelescoop ontdekt dat er in het centrum van de olvormige sterrenhoop Omega Centauri inderdaad een middelzwaar zwart gat zit. Die bolhoop is de grootste en helderste bolhoop van de Melkweg en er wordt al langer gedacht dat de bolhoop, die uit pakweg tien miljoen sterren bestaat, het restant is van een dwergstelsel dat ooit in botsing kwam met het veel grotere Melkwegstelsel. Omega Centauri staat 17.000 lichtjaar van ons vandaan en hij is zo’n tien keer groter dan andere sterrenstelsels. Er worden drie klassen van zwarte gaten onderscheiden, de stellaire of astrofysische zwarte gat van acht tot enkele tientallen zonsmassa, de middelzware zwarte gaten (Engels: Intermediate Massive Black Holes, IMBH’s) van honderden tot honderduizenden zonsmassa en de superzware zwarte gaten in de centra van sterrenstelsels van miljoenen of miljarden zonsmassa.

De plek waar zich het middelzware zwarte gat vermoedelijk bevindt. Credit: ESA/Hubble & NASA, M. Häberle

Dat er in het centrum van Omega Centauri zo’n tussenmaatje zwart gat zit werd al langer vermoed, maar echt bewijs werd daar niet voor gevonden. Er was bijvoorbeeld de mogelijkheid dat er niet één middelzwaar zwart gat in het centrum zat, maar een cluster van stellaire zwarte gaten. Maar nu is het bewijs voor de aanwezigheid van een IMBH wel geleverd en wel door Hubble. Maximilian Häberle (Max Planck Institute for Astronomy in Duitsland) heeft met Hubble gedurende een periode van twintig jaar (!) 500 opnames gemaakt van de sterren in de bolhoop en dat leverde informatie op over de beweging van maar liefst 1,4 miljoen sterren in de bolhoop. Daarvan bleken er zeven sterren te zijn die zo snel bewogen dat ze eigenlijk de bolhoop hadden moeten verlaten. Maar kennelijk was er een zwaar object in hun buurt die tegenhield dat ze wegvliegen uit Omega Centauri en dat is de gezochtte IMBH. De massa daarvan blijkt 8200 zonsmassa te zijn. Met Webb willen ze nu verder onderzoek gaan doen om definitief bewijs te krijgen voor de aanwezigheid van het middelzware zwarte gat in de kern van ω Cen.

Meer hierover is te lezen in het vakartikel genaamd Fast-moving stars around an intermediate-mass black hole in ω Centauri, dat morgen verschijnt in het tijdschrift Nature.

Bron: ESA.

Share

Speak Your Mind

*