Credit: Comfreak/Pixabay
Sinds 24 augustus 2006 hanteren sterrenkundigen deze definitie van het begrip ‘planeet’: planeten zijn hemellichamen die
Hier de officiële resolutie die toen in Praag door de IAU werd aangenomen. Maar vrijwel vanaf het begin stuitte die definitie op kritiek en dan heb ik het niet over de Amerikanen die teleurgesteld waren dat ‘hun’ planeet Pluto sindsdien geen planeet meer was, maar een dwergplaneet – we weten het nog als de dag van gisteren. Zo had de definitie het over hemellichamen die rond de zon draaien, maar we weten dat er ook rond andere sterren planeten draaien, exoplaneten geheten. En wat bedoelen we precies met het schoonvegen van de banen? Er blijft dus verwarring bestaan. Om die reden is een team van sterrenkundigen onder leiding van Jean-Luc Margot (UCLA) met een voorstel gekomen voor een nieuwe, betere definitie van een planeet en die luidt als volgt: planeten zijn hemellichamen die
Basis van deze definitie is dus met name de massa, die als streng kriterium gaat gelden. De genoemde waarden hebben ze gebaseerd op een wiskundig algoritme dat ze hebben losgelaten op de gegevens van de duizenden bekende (exo-)planeten. De hydrostatisch evenwichtige (vrijwel ronde) vorm hebben ze verlaten omdat het voor hemellichamen ver verwijderd van de aarde bijna onmogelijk is hun vorm exact te bepalen. In ons eigen zonnestelsel lijkt alles dat zwaarder is dan 10²¹ kg inderdaad rond te zijn. Ze noemen ook de zon niet meer, maar hebben het nu over één of meer sterren, bruine dwergen of overblijfselen van sterren. Bij die laatste categorie horen bijvoorbeeld planeten die om pulsars draaien, dat waren de allereerste exoplaneten die waren ontdekt. Ze zijn van plan om dit voorstel in te dienen bij de IAU, de Internationale Astronomische Unie. Die heeft in augustus dit jaar weer een grote bijeenkomst en ze willen graag dat die de nieuwe definitie gaat goedkeuren. En die arme Pluto, wordt die hiermee weer een planeet? Nee helaas pindakaas voor de Amerikanen, die blijft een dwergplaneet, want z’n massa is… 1,3 x 10²² kg. Mercurius blijft wel de kleinste planeet, want die telt 3,3 x 10²³ kg op de weegschaal.
Meer hierover kan je lezen in het vakartikel van Jean-Luc Margot et al, Quantitative Criteria for Defining Planets, Planetary Science Journal (2024). DOI: 10.3847/PSJ/ad55f3. On arXiv: arxiv.org/abs/2407.07590.
Bron: Phys.org.
