De Gaia-satelliet. Credit: ESA.
De Europese ruimtesatelliet Gaia, die december 2013 werd gelanceerd en die sindsdien al meer dan een miljard sterren in de Melkweg in kaart heeft gebracht, blijkt dubbel in de problemen te zitten. In april blijkt hij te zijn geraakt door een micrometeoroïde, een miniem klein zandkorreltje, dat met hoge snelheid tegen het beschermende schild is geknald. Dat zorgde er voor dat er in dat schild een heel klein gaatje is ontstaan, dat een fractie van het zonlicht nu doorlaat, een miljardste van de hoeveelheid licht die we op aarde van de zon ontvangen. Dat lijkt erg weinig, maar voor de uiterst gevoelige sensoren van Gaia is dat erg veel storend licht. Gaia telt 106 charge coupled devices (CCD’s), die licht omzetten in elektrische signalen. In mei kwam de volgende tegenslag, want één van die CCD’s raakte defect. Hebben al die CCD’s dezelfde functie dan zou het niet zo erg zijn, maar de functies verschillen per CCD en deze ene had nou net de functie om de detectie van sterren te bevestigen. Nadat de CCD beschadigd raakte kwamen er duizenden foute detecties, sterren die geen sterren bleken te zijn. Nadien heeft men geprobeerd de oorzaak te achterhalen. Gaia bevindt zich in Lagrangepunt L2, op 1,5 miljoen km afstand van de aarde en hij is gebouwd om zich in de extreme omstandigheden daar (qua temperatuur en straling van de zon) staande te houden. Maar rondom hetzelfde tijdstip als de CCD defect raakte was er een zware zonnestorm, eentje die de zon nu met regelmaat produceert, nu die zich in het maximum van zijn elfjarige cyclus bevindt. En kennelijk was die storm net een maatje te groot voor het beschermende hitteschild, dat de instrumenten beschermd tegen straling van de zon.
Het resultaat van 10 jaar waarnemingen met Gaia. Credit: ESA (acknowledgement: work performed by ATG under contract to ESA)
Door de verre afstand waar Gaia zich bevindt is directe reparatie van de instrumenten niet mogelijk. Maar technici zijn er wel sindsdien in geslaagd om de software zo aan te passen dat alles het weer redelijk doet. Zo is de drempel van de software om iets als een ster te detecteren aangepast en dat zorgt er voor dat het aantal foutmeldingen van sterdetecties weer normaal is. Men heeft ook de twee telescopen aan boord gerecalibreerd en dat betekent dat de ruimtetelescoop weer perfecte plaatjes aflevert en wetenschappelijke waarnemingen kan blijven doen. Bron: ESA.
Speak Your Mind