8 oktober 2024

De dinokiller van 66 miljoen jaar geleden was een planetoïde die kwam van buiten de baan van Jupiter

Credit: Illustration by Mark Garlick

Zo’n 66 miljoen jaar geleden stierven plotseling alle dinosauriërs uit en sinds de ontdekking in 1990 van de 180 km grote Chicxulubkrater voor de kust van het Mexicaanse Yucatán weten we dat die ‘extinctie’ komt door een groot object van circa 10 km doorsnede dat daar insloeg. De vraag was alleen wat dat voor een object was en waar het precies vandaan kwam. Beide vragen lijken recent te zijn beantwoord en wel door een team onder leiding van de geoscheikundige Mario Fischer-Godde (Universiteit van Keulen). Ze hebben onderzoek gedaan naar sedimenten gelegen in de Krijt-Paleogeengrens (ook wel Krijt-Tertiairgrens, afgekort K-Pg-grens of K-T-grens), de overgang tussen de geologische tijdperken Krijt (K) en Paleogeen (Pg). In die sedimenten zochten ze naar sporen van isotopen van het element ruthenium. Op aarde is dat element zeldzaam, maar in planetoïden komt het veel voor. Door onderzoek van de K-T-grens op meerdere plekken kon men vaststellen dat het ruthenium afkomstig is van een planetoïde en dat het niet van de aarde zelf komt.

Isotopen van ruthenium kunnen gebruikt worden om onderscheid te maken tussen twee soorten planetoïden: de C-type (van ‘carbonaceous’) planetoïden zijn koolstofhoudende planetoïden en zij onstonden in de buitenste delen van het zonnestelsel, de S-type planetoiden zijn steenachtige siliciumhoudende planetoïden die in de centrale delen van het zonnestelsel ontstonden. De ruthenium isotopen worden gevonden in de C-type planetoïden en daarom denken Fischer-Godde en haar team dat de dinokiller een C-type planetoïde was, die door de inslag een mega-aardbeving veroorzaakte en en vervolgens een wereldwijde langdurige winter inluidde, die het einde betekende van de dinosauriërs en van vele andere diersoorten (pakweg 70% daarvan!). Hoe de planetoïde vanuit het gebied voorbij de baan van Jupiter bij ons kwam is niet bekend. Mogelijk hield de planetoïde zich eerst op in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter en kwam hij pas daarna onze kant op.

Meer informatie over de dinokiller vind je in het vakartikel van Mario Fischer-Gödde et al, Ruthenium isotopes show the Chicxulub impactor was a carbonaceous-type asteroid, Science (2024).

Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*